سرطان :‌ هر آنچه که باید در مورد سرطان بدانید

سرطان به رشد غیرقابل کنترل سلول‌های غیرعادی در همه جای بدن گفته می‌شود. بیش از ۲۰۰ نوع سرطان وجود دارد.

هرچیزی که باعث می‌شود سلول طبیعی به طور غیر عادی توسعه پیدا کند منجر به سرطان می‌شود.از عوامل مرتبط با سرطان می‌توان در معرض قرار گرفتن با مواد شیمایی و سمی، اشعه‌ یونیزه، عوامل بیماری زا و ژنتیک انسان را نام برد.

نشانه‌ها و علائم سرطان بستگی به نوع خاص و درجه سرطان دارد. اگرچه نشانه‌های عمومی خیلی خاص نیستند و در سرطان‌های مختلف یافت می‌شوند. علائمی از قبیل خستگی، کاهش وزن، درد، تغییر پوست، تغییر در عملکرد روده یا مثانه، خونریزی غیرعادی، سرفه‌های مداوم و تغییر صدا، تب یا توده معمولا در اکثر بیماران مبتلا به سرطان یافت می‌شوند.

اگرچه آزمایش‌های زیادی وجود دارند که به طور احتمالی سرطان را تشخیص می‌دهند، اما تشخیص قطعی توسط بررسی نمونه بیوسپی از بافت مشکوک به سرطان انجام می‌گیرد.

مرحله بندی سرطان چگونه انجام می شود؟

مرحله بندی (staging) سرطان اغلب با نتیجه بیوسپی مشخص می‌شود و این نتیجه کمک می‌کند تا نوع سرطان و میزان توسعه آن تعیین شود. به طور کلی، در اکثر شیوه‌های مرحله بندی، تعداد بالاتر، سرطان تهاجمی‌تر و گسترده‌تری را در بدن نشان می‌دهد. پروتکل‌های درمانی با توجه به نوع و مرحله سرطان متفاوت هستند. بسیاری از پروتکل‌های درمانی متناسب با بیماری فرد مبتلا طراحی شده‌اند. با این حال، اکثر درمان‌ها حداقل یکی از موارد درمانی از قبیل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی را داراست.

درمان‌های خانگی و داروهای جایگزین بسیاری برای درمان سرطان ذکرشده‌اند، اما توصیه می‌شود قبل از مصرف آنها بیمار باید بای پزشک مشورت کند. پیش آگاهی سرطان می تواند از عالی به ضعیف باشد. در واقع پیش آگاهی به نوع سرطان و مرحله‌اش بستگی دارد. سرطان‌هایی تهاجمی هستند و در مرحله بالاتری قرار دارند معمولا میزان پیش آگاهی آنها ضعیف است.

سرطان چیست؟

سرطان به رشد غیرقابل کنترل سلول‌های غیرعادی در همه جای بدن گفته می‌شود. این سلول‌های غیرطبیعی شامل سلول سرطان، سلول‌های بدخیم و سلول‌های تومور می‌شوند. این سلول‌ها قادر هستند به بافت‌های طبیعی بدن نفوذ کنند. بسیاری از سرطان‌ها و سلول‌های غیرعادی که بافت سرطانی را تشکیل می‌دهند با نام بافتی سلول‌های سرطانی از آنجا متولد شده‌اند تعریف می‌شوند. به عنوان مثال، سرطان سینه، سرطان ریه یا سرطان کولورکتال.

سرطان محدود به انسان‌ها نمی‌شود بلکه حیوانات و دیگر موجودات زنده نیز می‌توانند سرطان بگیرند. در ادامه نموداری را مشاهده می‌کنید که تقسیم سلول‌ عادی را نشان می‌دهد و اینکه چگونه و چه زمانی یک سلول آسیب می‌بینید یا بدون اصلاح تغییر می‌کند. همچنین نشان می‌دهد که چه اتفاقی می‌افتد وقتی سلول‌های آسیب دیده و غیرقابل تعمیر نمی‌میرند و تبدیل به سلول سرطانی می‌شوند و تقسیم و رشد غیرقابل کنترل آنها را نیز نشان می دهد.

غالبا سلول‌های سرطانی از توده اصلی سلول‌ها دور می‌شوند و به درون خون و سیستم لنفاوی سفر می‌کنند و در دیگر اعضای که می‌توانند دوباره رشد بی رویه خود را تکرار کنند قرار می‌گیرند. این فرآیند ترک سلول‌های سرطانی و رشد کردن در جای دیگر را گسترش متاستاز می‌نامند. برای مثال، اگر سلول‌های سرطان سینه درون استخوان پخش شوند، بدین معنی است که بیمار سرطان سینه متاستاز استخوانی دارد. این متاستاز استخوانی در واقع سرطان استخوان نیست بلکه بدین معنی است که سرطان  از استخوان شروع شده است.

فهرست سرطان های مختلف

در ادامه فهرستی از گزارش موسسه سرطان ملی ۲۰۱۶ آورده شده است که تعداد موردهای جدید و مرگ ومیر برای هر کدام از سرطان‌های رایج برآورد شده است.

سرطان مثانه از ۷۶ هزار ۹۶۰ برآورد شده است که ۱۶ هزار ۳۹۰ تا فوتی داشته است.

سرطان سینه برای زنان ۲۴۶۶۶۰ و مردان ۲۶۰۰ تعداد نمونه جدید و از این بین زنان ۴۰۴۵۰ و مردان ۴۴۰ مرگ داشته است.

سرطان روده بزرگ ۱۳۴۴۹۰ مورد جدید و ۴۹۱۹۰ تا مرگ داشته است.

سرطان رحم ۶۰۰۵۰ نمونه جدید و ۱۰۴۷۰ مرگ داشته است.

سرطان کلیه ۶۲۷۰۰ نمونه جدید و ۱۴۲۴۰ مرگ

سرطان لوسمی(همه نوع) ۶۰۱۴۰ نمونه جدید و ۲۴۴۰۰ مرگ

سرطان ریه، ۲۲۴۳۹۰ نمونه جدید و ۱۵۸۰۸۰ مرگ

ملانوما یا سرطان بدخیم پوست، ۷۶۳۸۰ نمونه جدید و ۱۰۱۳۰ مرگ

سرطان لنفوم غیرهاجکین، ۷۲۵۸۰ نمونه جدید و ۲۰۱۵۰ مرگ

سرطان پانکراس، ۵۳۰۷۰ نمونه جدید و ۴۱۷۸۰ مرگ

سرطان پروستات، ۱۸۰۸۹۰ نمونه جدید و ۲۶۱۲۰ مرگ

سرطان تیروئید، ۶۴۳۰۰ نمونه جدید و ۱۹۸۰ مرگ

از جمله رایج‌ترین سرطان‌ها بین زنان و مردان و کودکان در آمریکا عبارتند از:

مردان: سرطان پروستات، ریه و روده بزرگ

زنان: سرطان سینه، ریه و روده بزرگ

کودکان: سرطان لوسمی، تومور مغزی و لنفوم

عوامل ایجاد کننده

ظهور سرطان و نوع آن تحت تاثیر عوامل مختلفی از قبیل سن، جنس، عوامل محیطی، رژیم غذایی و ژنتیک است. در نتیجه به این عوامل متغیر بستگی دارد. برای مثال، سازمان سلامت جهانی (WHO) در مورد سرطان سراسر جهان اطلاعات عمومی ارائه کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

سرطان یکی از عوامل مرگ و میر در دنیا است. این بیماری تقریبا موجب مرگ ۸٫۲ میلیون نفر شده است. هرساله سرطان‌های ریه، معده، کبد، روده و سینه بیشتر آمار مرگ را دارند. مردن بر اثر سرطان در سراسردنیا همچنان رو به افزایش است. به گونه‌ای که تخمین زده می‌شود ۱۳٫۱ میلیون مرگ در سال ۲۰۳۰ بر اثر سرطان خواهد بود و این یعنی رشد ۷۰ درصدی.

گفتنی است در مناطق مختلف دنیا ممکن است برخی سرطان‌ها کمتر یا بیشتر دیده شوند. به عنوان مثال در ژاپن سرطان معده اغلب یافت می شود در حالیکه این سرطان به ندرت در آمریکا دیده می‌شود و این مسئله به ترکیب عوامل محیطی و ژنتیکی بستگی دارد.

هدف این مقاله این است که به خواننده جنبه‌های عمومی سرطان را معرفی کند. در واقع قصد داریم مرور کلی از سرطان داشته باشیم. همچنین این مطلب سعی دارد راهنمایی‌هایی را به خواننده برای منابع‌ دقیق‌تر در مورد نوع خاصی از سرطان ارائه دهد.

عوامل خطرناک و مسبب سرطان

هرچیزی می‌تواند باعث شود که سلول عادی بدن به طور غیرطبیعی توسعه پیدا کند و منجر به سرطان شود. در واقع عوامل بسیاری در ناهنجاری سلول‌ها و ارتباط آنها با سرطان نقش دارند. برخی از علل‌های سرطان ناشناخته می‌مانند در حالیکه سرطان‌های دیگر ممکن است دلایل محیطی یا سبک زندگی یا بیشتر از یک دلیل داشته باشند. برخی دیگر امکان دارد بخاطر آرایش ژنتیکی شخص باشند. بسیاری از بیماران به خاطر ترکیبی از این عوامل به سرطان دچار می‌شوند. اگرچه اغلب تشخیص رویداد‌های ابتدایی که باعص توسعه سرطان در شخصی می‌شوند مشکل و غیرممکن است. در ادامه فهرستی از دلایل عمده آورده شده است.

مواد شیمیایی و ترکیبات سمی

بنزین، آزبست، نیکل، کادمیوم، وینیل کلرید، بنزیدین، نیتراسین ان، تنباکو و سیگار(شامل حداقل ۶۶ ماده شیمیایی و ترکیبات سمی شناخته شده) و آفلاتوکسین

تابش یونیزه

اورانیوم، رادون، اشعه ماوراء بنفش از خورشید، تابش از آلفا، بتا، گاما و منابع انتشار اشعه ایکس

عوامل بیماری زا

ویروس پاپیلوم انسانی(HPV)، EBV یا ویروس اپشتین بار(Epstein-Barr)، ویروس هپاتیتB و C، ویروس KSHV، پولیوما ویروس سلول مرکل، Schistosoma spp و هلیکوباکتر پیلوری و دیگر باکتری‌هایی که احتمال دارند موجب سرطان شوند.

ژنتیک

برخی از سرطان‌های خاص مرتبط به ژن‌های انسان هستند. سرطان‌هایی از قبیل سرطان سینه، تخمدان، کولورکتال، پروستات، پوست و ملانوم از این دست هستند.

این نکته حائز اهمیت است که بدانیم همه انسان‌ها در معرض سرطان قرار دارند و در طول زندگی در معرض عوامل متعددی از قبیل نورخوشید، دود سیگار و اشعه ایکس قرار می گیرند. از طرفی بسیاری از افراد ژن‌هایی دارند که مرتبط با سرطان هستند اما توسعه نمی‌یابند چرا؟ اگرچه محققان ممکن است جواب رضایت بخشی در پاسخ به این سوال نداشته باشند، اما واضح است که هرچقدر فرد در بیشتر در معرض چنین عواملی باشد شانس ابتلا به سرطان در او نیز بیشتر می‌شود.

همچنین افرادی که ژنتیک مستعد سرطان دارند اما اتفاقی برای آنها رخ نمی‌دهند می‌تواند به دلایل مانند عدم تحرک کافی برای فعال کردن عملکرد ژن باشد. به علاوه برخی افراد ممکن است واکنش‌های ایمنی بالایی داشته باشند که سلول‌هایی که ممکن است به سرطان تبدیل شوند را کنترل یا از بین می‌برد. شواهد نشان می‌دهد که رژیم غذایی و شیوه زندگی می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از سرطان داشته باشد.

عوامل خطرناک بیماری

اخیرا عواملی دیگر معرفی شده‌اند که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. به عنوان مثال، گوشت قرمز(مانند گوشت گاو، گوسفند و خوک) توسط آژانس بین المللی تحقیق روی سرطان به عنوان عوامل خطرناکی که موجب سرطان می‌‌شوند شناخته شده‌اند. به علاوه گوشت‌های فرآوری شده (گوشت نمکی، دودی، نگهدارنده) در این فهرست عوامل سرطانزا قرار می‌گیرند. هرکسی که مصرف بالای گوشت کبابی داشته باشد به علت ترکیباتی که در دمای بالا تشکیل می‌شوند ممکن است خطر ابتلا به سرطان نیز افزایش دهد. از دیگر مسببین سرطان می‌توان به چاقی، عدم تحرک و ورزش نکردن، التهاب مزمن و هورمون‌ها و به خصوص هورمون‌هایی که برای جایگزین درمان استفاده می‌شوند اشاره کرد.

دیگر آیتم‌ها مانند گوشی تلفن مطالعات زیادی در مورد آن صورت گرفته است. در سال ۲۰۱۱، سازمان سلامت جهانی اشعه‌های تلفن همراه را به عنوان یک عامل سرطانزا معرفی کرد. اثبات اینکه برخی مواد موجب سرطان نمی‌شوند یا به نوعی ریسک سرطان را افزایش نمی‌دهند کاری دشوار است. به عنوان مثال، برخی محققان بر این باورند که ضد تعریق‌ها با سرطان سینه در ارتباط هستند اما بازهم به تحقیقات بیشتری در ای خصوص نیاز است.

نشانه‌ها و علائم سرطان چیست؟

نشانه‌ها و علائم سرطان بستگی به نوع سرطان، موقعیت آن و محل انتشار آن بستگی دارد. برای مثال، سرطان سینه ممکن است با توده‌ای در سینه یا ترشح از نوک سینه یا سرطان سینه متاستاز با علائم درد، خستگی شدید(ریه‌ها) یا تشنج(مغز) همراه باشند. تعداد کمی از بیماران وجود دارند که هیچ علائم یا نشانه‌ای ندارند تا زمانی که بیماری آنها پیشرفت می‌کند. انجمن سرطان آمریکا، هفت نشانه هشداردهنده و علائمی که ممکن است از سرطان خبر دهند را توصیف کرده است که با وجو چنین علائمی فرد باید به پزشک مراجعه کند. در ادامه مهم‌ترین این نشانه‌ها آورده شده است.

تغییر در روده و عادات مثانه

گلو دردی که خوب نمی‌شود.

خونریزی غیرعادی یا ترشح(برای مثال، زخمی که درمان نمی‌شود یا ترشح از نوک سینه)

توده در سینه یا ضخیم شدن بافت‌ها

سوءهاضمه(معمولا مزمن) یا مشکل بلع

تغییرات آشکار در سایز، شکل و رنگ خال یا زگیل

سرفه یا گرفتگی صدا

از دیگر نشانه‌هایی که به شما هشدار می‌دهند باید به پزشک مراجعه کنید می‌تواند به مواردی که در ادامه گفته می‌شود اشاره کرد.

کاهش ناگهانی وزن یا از دست دادن اشتها

نوع جدید درد در استخوان‌ها یا دیگر بخش‌های بدن که ممکن است بدتر شوند یا اینکه گاهی اوقات سراغ فرد بیاید.

خستگی شدید، حالت تهوع و استفراغ

تب بسیار بالا که ممکن است پایدار باشد یا گاهی اوقات سراغ فرد بیاید

عفونت‌های تکراری که با درمان‌های معمولی برطرف نمی‌شوند.

هرکسی که چنین نشانه هایی را در خود ببیند باید فورا به پزشک مراجعه کند. زیرا نادیده گرفتن‌ آنها ممکن است موقعیت‌های خطرناک‌تری را ایجاد کند.

یک نشانه یا چند نشانه؟

برخی از سرطان‌ها با چنین نشانه‌هایی که گفته شد ظهور می‌کنند و برخی از سرطان‌ها نیز اغلب با یک نشانه مخصوص خود را معرفی می‌کنند. برای مثال سرطان ریه ممکن است با نشانه‌های رایجی مثل درد ظاهر شود اما معمولا این درد در سینه قرار دارد. بیمار ممکن است خونریزی غیرعادی داشته باشد، اما این خونریزی زمانی اتفاق می‌افتد که بیمار سرفه می‌کند. بیماران مبتلا به سرطان ریه معمولا تنگی نفس دارند و بعد دچار خستگی شدید می‌شوند.

از آنجایی که سرطان‌های مختلف با نشانه‌های مخصوص و غیرمخصوص وجود دارند، بهترین روش برای یادگیری در مورد نشانه‌ها و علائم یک نوع سرطان این است که چند لحظه وقت بگذاریم و در مورد نشانه‌های یک ناحیه مخصوص از بدن تحقیق کنیم. بای جستجو کنید ببینید باید به دنبال چه چیزی باشید. از همین رو شما می توانید از طریق روش‌هایی که در ادامه گفته می‌شود این کار را انجام دهید.

از طریق موتور جستجوی گوگل شما می‌توانید لینک‌هایی مرتبط با سرطان را پیدا کنید یا اینکه اگر می‌دانید به دنبال چه اطلاعاتی هستید از گزینه جستجوی MedicineNet استفاده کنید. برای مثال فهرست «خون در ادرار و سرطان» فرد را به فهرست اعضا و سیستم‌هی بدن که ممکن است سرطان آنجا آغاز شود و نشانه‌های فهرست شده می‌رساند.

استفاده از موتور جستجو و فهرست منطقه مشکوک و سرطان، برای مثالف مثانه و سرطان و در این صورت فهرستی از نشانه‌ها و علائم سرطان در آن ناحیه مشاهده می‌کنید.

آگاه باشید که بسیاری از وب سایت‌ها لزوما، توسط متخصص بررسی نمی‌شوند و می‌توانند اطلاعاتی که دقیق نیستند در اختیار بگذارند. بنابراین اگر در این زمینه نگران هستید، بهتر است مستقیم با پزشک مشورت کند.

انواع مختلف سرطان

تقریبا ۲۰۰ نوع سرطان وجود دارد. که در ادامه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.

کارسینوما: سرطانی که در پوست یا بافت‌هایی که اندام‌های داخلی را می‌پوشانند تشکیل می‌شود. کارسینوما رشد بدخیم(سرطان)  سلول‌های اپیتلیال را گویند که به بافت‌های اطراف نفوذ نموده و توانایی متاستاز نیز دارد. کارسینوما از سلول‌های تمایز یافته‌ای به وجود آمده‌اند که رفتار و شکل خاصی دارند مثلاً کراتین یا موسین یا انواع هورمون تولید می‌کنند.  تشخیص کارسینوماهای تمایز نیافته از روی مورفولوژی آن‌ها مشکل است ولی از آنجایی که کارسینوما معمولاً حاوی کراتین هستند تشخیص کراتین با استفاده از ایمونوهیستوشیمی به تشخیص و نوع درمان این تومورها کمک می‌کند.

سارکوما: سرطانی که در استخوان، غضروف‌ها، چربی‌ها، ماهیچه، رگ‌های خونی یا دیگر بافت‌های متصل و حمایتی آغاز می‌شود. سرطان‌های استخوان، بافت نرم. استئوسارکوما، سینوویال سارکوما، لیپوسارکوم، آنژیواسارکوم، ربهدوسارکوم و فیبروسارکوم

لوسمی: سرطانی که در بافت‌های تشکیل دهنده خون مانند مغز استخوان تشکیل شده و باعث می‌شود تعداد زیادی سلول خونی غیرطبیعی تولید و وارد خون شوند. لوسمی، لنفوبلاستیک، لوسمی مزمن میلوگوئین، لوسمی سلول تی و لوسمی سلول مویی

لنفوم و میلوما: این سرطان در سلول‌های سیستم ایمنی تشکیل می‌شود. لنفوم: لنفوم‌های سلول تی، سلول بی، لنفوم هوجکین، لنفوم غیرهوجکین و لنفوم لنفوپروليفراتيو

سرطان‌های سیستم عصبی مرکزی: این سرطان در بافت‌های مغز و نخاع تشکیل می‌شوند. تومورهای مغزی و نخاعی: گلیومها، مننژیوما، آدنومهای هیپوفیز، لنفوم اولیه CNS و تومورهای نوروکتودرمی اولیه

متاستاز

در مواردی که گفته شد سرطان متاستاز به چشم نمی‌خورد. زیرا سلول‌های سرطانی متاستاز از یک سلول که در بالا ذکر شد ایجاد می‌شوند و تفاوت عمده با مواردی که گفته شد در این است که این سلول‌ها در بافتی حضور دارند که منشا توسعه سلول‌های سرطانی نیست. در نتیجه، اگر واژه سرطان متاستاز به کار برده می‌شود، برای دقت بیشتر، بافتی که سلول‌های سرطانی در آن ایجاد می‌شوند نیز باید شامل شود. برای مثال، بیماری ممکن است بگوید سرطان متاستاز دارد اما تعریف بهتر است که بگوییم سرطان مثلا روده، ریه یا سینه متاستاز با گسترش در دیگر اعضای بدن یافت شده است. در واقع سرطان متاستاتیک سرطانی است که از محلی که شروع شده(primary  site )   به سایر قسمتهای بدن انتشار یافته است . وقتی سلولها از تومور(tumor) سرطانی جدا میشوند ، می توانند به سایر نواحی بدن هم از طریق جریان خون و هم از مجاری لنفاتیک عبور کنند.

مثال دیگر اینگونه است که، پزشک تشخیص می‌دهد مردی سرطان پروستات او به استخوان‌ هایش نفوذ کرده است و در این موقع باید گفت که مرد مستاستاز سرطان پروستات به استخوان دارد. در واقع سرطان استخوان نیست که سرطان در سلول‌های استخوانی ایجاد شده‌اند. متاستاز سرطان پروستات به استخوان از سرطان ریه به استخوان متفاوت است. بیشتر مرگ و میرهای ناشی از سرطان، به پخش و گسترش سلول‌های اولیه به دیگر اعضای بدن مربوط است که همین موضوع کار درمان را بسیار دشوار می‌کند و از طرف دیگر بنا بر شواهد، حدود ۷۰ درصد بیماران سرطانی در خطر متاستاز قرار دارند.

متخصص مخصوص درمان سرطان

پزشکی متخصص در درمان سرطان است انکولوژیست یا سرطان شناس نامیده می‌شود. او ممکن است یک جراح، یک متخصص در پرتودرمانی یا یک انکولوژیست پزشکی باشد. به این ترتیب که اولی از جراحی برای درمان سرطان استفاده می‌کند. دومی از پرتودرمانی و سومی شیمی درمانی و درمان‌ها ی مرتبط با آن را انجام می‌دهد. هریک از از این متخصصین ممکن است با دیگر پزشکان مشورت کنند تا برنامه درمان خاصی برای بیماری ایجاد کنند. به علاوه دیگر متخصصین هم ممکن است با توجه به موقعیت سرطان درگیر درمان شوند. برای مثال، متخصص زنان و زایمان ممکن است در درمان سرطان رحم دخالت کند و در حالیکه ایمونولوژیست مخصوص درمان سرطان‌هایی که در سیستم ایمنی اتفاق می‌افتد باشد. پزشک درمان‌های اولیه و انکولوژیست تعیین می‌کنند چه متخصصینی برای درمان بیمار بهتر خواهند بود.

پزشکات متخصص چگونه سرطان را تشخیص می‌دهند؟

برخی سرطان‌ها در طول معاینات غربالری منظم تشخیص داده می‌شوند. معمولا تست‌هایی هستند که به طور منظم در سن خاصی انجام می‌شوند. بسیاری از سرطان‌ها زمانی که با نشانه‌ها و علائم خاصی نزد پزشک حاضر می‌شوید شناسایی می‌شوند.

معاینه فیزیکی و سابقه بیمار، به ویژه سابقه علائم معمولا اولین گام‌ها در تشخیص سرطان هستند. در بسیاری از موارد، پزشک تعدادی آزمایش را تجویز می‌کند که اکثر آنها بر اساس نوع سرطان و اینکه کدام ناحیه از بدن مشکوک به سرطان است تعیین می‌شوند. همچنین پزشک، سطح خون و الکترولیت را برای اطلاعات بیشتر محاسبه می‌کند.

بررسی‌های تصویری معمولا برای تشخیص ناهنجاری‌های بدن که ممکن است دچار سرطان باشند انجام می گیرند. اشعه ایکس، سی تی(CT) اسکن و ام آر آی(MRI) و سونوگرافی ابزارهای رایجی هستند که برای معاینه بدن بکار می‌روند. دیگر آزمایشات مانند اندوسکوپی می‌تواند به تجسم بافت‌ها در دستگاه روده و گلو و نایژه‌هایی که ممکن است سرطانی باشند کمک زیادی می‌کند. در مناطقی مانند استخوان‌ها یا برخی غده‌های لنفاوی که تجسم سازی نمی‌شوند از اسکن رادیونوکلئید استفاده می‌شود. تست‌هایی که شامل تزریق یا تزریق IV ماده رادیواکتیو هستند می‌توانند در بافت‌ غیرطبیعی یافت شوند.

بیوپسی یا بافت برداری

معاینات و تست‌هایی که تاکنون گفته شد می‌توانند در تشخیص ناهنجاری‌ها در بدن بسیار خوب باشند. بسیاری از پزشکات معتقدند که برخی تست‌ها شواهد احتمالی برای تشخیص سرطان فراهم می‌کنند. با این حال در همه بیماران تشخیص دقیق سرطان بر اساس معاینه نمونه بافتی که با روش بیوپسی برداشته و توسط آسیب شناس تحلیل می‌شود است. برخی بیوسپی‌ها ساده انجام می‌گیرد اما برخی دیگر مانند بافت استخوان یا بیوپسی غده لنفاوی ممکن است نیاز به جراحی باشد. در برخی مواقع عمل جراحی برای تشخیص سرطان ممکن است منجر به درمان آن شود. زیرا بافت سرطانی خارج می‌شود.

بخوانید: پسر و دختر نارس : کدام نوزاد نارس خطرناک تر است؟

بیوپسی یا بافت برداری به تشخیص دقیق سرطان کمک زیادی می‌کند. در واقع می‌تواند نوع سرطان را تعیین کند و بدین وسیله به درمان سرطان کمک می‌کند. مرحله یا مرحله بندی سرطان، روشی است که پزشکان و محققان برای ارزیابی میزان شدت سرطان در بدن بیمار استفاده می‌کنند. آیا سرطان در محل اصلی خود یافت شده است یا به دیگر بافت‌های پخش شده است؟ سرطان متمرکز در مراحل اولیه گفته می‌شود در حالیکه سرطانی که گسترش یافته است در مرحله پیشرفته قرار دارد.

یک پزشک متخصص چگونه مرحله سرطان را مشخص می‌کند؟

روش‌های مرحله بندی مختلفی برای سرطان‌ها و معیارهای مرحله بندی در انواع سرطان‌ها استفاده می‌شوند. طبق گزارش NCI، عناصر رایجی که در سیستم مرحله بندی در نظر گرفته می‌شود به ترتیب زیر است.

موقعیت تومور اولیه

سایز و تعداد تومورها

درگیری غده لنفاوی( گسترش سرطان به غده‌های لنفاوی)

نوع سلول و درجه تومور(چه اندازه سلول‌های سرطانی به بافت‌های طبیعی  نزدیک هستند)

وجود یا عدم وجود متاستاز

با این حال دو روش اصلی وجود دارد که از پایه‌ای برای مشخص شدن نوع خاص سرطان هستند. مرحله بندی TNM برای تومورهای بافت توپراستفاده می‌شود در حالیکه روش گروه بندی مرحله یا شمارش رومی توسط برخی پزشکان و محققین برای اکثر سرطان‌ها بکار می‌رود.

مراحل مختلف تشخیص سرطان

سیستم TNM براساس میزان تومور(T)، میزان گسترش به گره‌های لنفاوی(N) و حضور متاستاز(M) است. عددی که به هر حرف اضافه می‌شود برای نشان دادن سایز یا میزان تومور اولیه و میزان گستردگی (که معمولا عدد بزرگتر یعنی تومور بزرگ‌تر و گستردگی بیشتر) است. در ادامه با نحوه توصیف‌ NCI در مورد TNM آشنا می‌شوید.

 تومور اولیه(T)

TX- تومور اولیه نمی‌تواند ارزیابی شود.

T0- عدم شواهد تومور اولیه

Tis- Carcinoma in situ (CIS: سلول‌های غیرعادی ظاهر شدند اما به بافت‌های مجاوز نفوذ نکرده‌اند، اگرچه سرطان نیست، CIS ممکن است تبدیل به سرطان شود و برخی مواقع سرطان پیش تهاجمی نامیده می‌شود.)

T1، T2، T3، T4 سایز و یا میزان تومور اولیه

گره‌های لنفاوی منظقه‌ای(N)

NX- گره‌ای لنفاوی منطقه‌ای نمی‌توانند ارزیابی شوند.

N0- هیچ گره لنفاوی درگیر نشده است.

N1، N2، N3- درگیری گره‌های لنفاوی منطقه‌ای( تعداد گره‌های لنفاوی و یا میزان گسترش)

متاستاز (M)

MX- متاستاز دور نمی‌تواند ارزیابی شود(برخی پزشکان از این تشخیص استفاده نمی‌کنند.)

M0- هیچ متاستازی دیده نشده

M1- متاستاز حضور دارد.

در نتیجه سرطان شخص می‌تواند اینگونه (T1N2M0) فهرست بندی شود. در واقع T1 یعنی تومور کوچک، اما به برخی گره‌های لنفاوی نفوذ کرده است(N2) و متاستازی ندارد(M0)

روش staging

همانطور که گفته شد روش Staging متنوع است. به عنوان مثال برای ثبت برخی سرطان‌ها از نظارت، اییدمیولوژی یا همه‌گیر شناسی و برنامه‌ها نتیجه نهایی که به اختصار (SEER) گفته می‌شود بکار می‌روند. SEER گروه‌های سرطانی را به پنج دسته تقسیم می‌کند.

In situ- سلول‌های غیرعادی تنها در لایه‌ای از سلول‌ها که توسعه پیدا کرده‌اند حضور دارند.

Localized- سرطان محدود به عضوی است که در آن ایجاد شده، بدون شواهد گسترش

Regional- سرطان خیلی دورتر از موقعیت اولیه به گره‌های لنفاوی یا اعضا و بافت‌ها گسترش یافته است.

Distant- سرطان از موقعیت اولیه به اعضای دور یا گره‌های لنفاوی با فاصله گسترش یافته است.

Unknown- اطلاعات کافی برای تشخیص مرحله بندی وجود ندارد.

مرحله بندی سرطان بسیار مهم است. در واقع می‌تواند به پزشک یا متخصص کمک کند تا متوجه شود از کدام پروتکل درمانی استفاده کند که تاثیر گذار است و به طور کلی سیستمی را برای برقراری ارتباط با وضعیت بیمار فراهم می‌کند.

گزینه‌های درمان سرطان چیست؟

درمان سرطان برپایه نوع سرطان و مرحله سرطان است. تشخیص و درمان ممکن است در یک زمان اتفاق بیوفتند، اگر به طور کامل با عمل جراحی بافت سرطانی خارج شود.

اگرچه ممکن است بیماران یک سری درمان یا پروتکل متوالی  برای سرطان خود دریافت کنند، اکثر درمان‌ها دارای یک یا بیشتر از یک بخش هستند. جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی یا ترکیبی از درمان‌ها(یعنی ترکیب یک یا دو درمان)

بیماران تغییرات این درمان‌ها را برای سرطان بدست می‌آورند. برخی افراد مبتلا به سرطان نمی‌توانند به وسیله جراحی درمان شوند و معمولا ترکیبی از درمان‌ها روی آنها انجام می‌شود.

درمان تسکین دهنده هم مانند درمان‌های مشابه که گفته شد استفاده می‌شود. این درمان به این منظور انجام می‌شود که کیفیت زندگی بیمار بهبود و توسعه یابد. درمان‌های تسکین دهنده بسیاری مانند داروهای مسکن و داروها آنتی ناوزئا وجود دارد که نشانه‌های سرطان را کاهش می‌دهند.

آیا درمان خانگی یا درمان‌های جایگزین وجود دارد؟

ادعاهای زیادی در اینترنت مبنی بر اینکه می‌توان سرطان را با روش‌های خانگی درمان کرد وجود دارد. برای مثال گفته می‌شود خوردن کلم بروکلی، انگور، دانه سویا، چای سبز، آلوء ورا، و ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی برای سرطان مفید هستند. تقریبا همه پزشکان براین باورند داشتن یک رژیم غذایی متعادل و تغذیه سالم به مبارزه با سرطان کمک بسیاری می‌کند. اگرچه ممکن است برخی از این درمان‌ها به کاهش علائم سرطان کمک کنند، اما هنور هیچ مدرک یا شواهدی مبنی براینکه بتوان از آنها برای درمان قطعی سرطان استفاده کرد وجود ندارد. از همین رو  توصیه می‌شود بیماران مبتلا به سرطان قبل از استفاده از هرگونه درمان خانگی با پزشک مشورت کنند.

آیا این بیماری بهبودی دارد؟

بهبودی در مورد بسیاری از بیماران ممکن است میزان عالی یا ضعیفی داشته باشد. در واقع بهبودی به طور مستقیم به نوع و مرحله سرطان ارتباط دارد. برای مثال، بسیاری از سرطان‌های پوست می توانند به طور کامل با خارج کردن بافت سرطانی پوست درمان شوند.

به طور مشابه، حتی بیمارانی با تومور بزرگ ممکن است بعد از جراحی یا دیگر درمان‌ها مانند شیمی درمانی درمان شوند. (توجه داشته باشید که درمان معمولا یک دوره پنج ساله است) با این حال چه نوع سرطان نهاجمی باشد و به گره‌های لنفاوی نفوذ کند چه متاستاز باشد و در دیگر اندام‌ها گسترش یابد بهبودی و درمان کاهش می‌یابد. برای مثال، سرطان‌هایی که عدد بزرگ‌تری در مرحله بندی دارند بهبودی در انها ضعیف است. هرچه این عدد افزایش یابد بهبودی و میزای بقا ضعیف‌تر می‌شود.

این مقاله سعی دارد معرفی عمومی از سرطان ارائه دهد. بااین حال هرچه مرحله سرطان پیشرفته‌تر شود با کاهش عمر زندگی رو به رو هستیم و با توجه به نوع سرطان، بهبودی کاهش می‌یابد. از دیدگاه مثبت، سرطان‌هایی که درمان می‌شوند و در طول ۵ سال دوباره بازنمی‌گردند، پیش بینی می‌شود که بیمار امید برای ادامه زندگی دارد. به طور کلی ممکن است برخی بیماران درمان شوند و برخی دیگر مجدد سرطان به آنها بازگردد. از همین رو هیچ تضمینی نیست.

عوارض

چند مورد از این عوارض عمومی را در ادامه بازگو می‌کنیم.

خستگی( بخاطر سرطان و درمان آن)

از دست دادن اشتها

بیخوابی

ریزش مو

حالت تهوع

ورم کردن

درد

ضعف سیستم ایمنی

آیا می‌توان سرطان را پیشگیری کرد؟

اکثر متخصصان متعقدند که بسیاری از سرطان‌ها می‌توانند پیشگیری شوند یا خطر توسعه آنها کاهش پیدا کند. برخی از روش‌های پیشگیری سرطان بسیار ساده هستند و برخی از روش‌های با توجه به دیدگاه هرفرد ممکن است دشوار باشند.

پیشگیری سرطان با جلوگیری از عوامل بالقوه آن انجام می گیرد. اولی چیزی که اکثر پزشکان و محققین توصیه می‌کنند ترک سیگار و دخانیات است. از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید باید جلوگیری کرد و باید مراقب بسیاری از مواد شیمیایی و سمی بود. در واقع اکثر این روش‌های به سبک زندگی هر فرد برمی‌گردد که باید اصولی را رعایت کند. جلوگیری از تماس با برخی ویروس‌ها و عوامل بیماری زا می تواند روش دیگری برای پیشگیری باشد. افرادی که بیشتر در معرض عوامل سرطانزا هستند باید مراقبت‌های ویژه داشته باشند و در معرض چنین عواملی  را به حداقل برسانند. گفته می‌شود تلفن همراه یکی از عوامل سرطانزا است اما هنوز مبنی بر اینکه به طور قطع این وسیله سرطان زا است وجود ندارد. به طور کلی تلفن همراه بخاطر اشعه‌هاییی که دارد بهتر است زیاد از ان استفاده نکنید.

واکسن

در حال حاضر دو نوع واکسن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده است که برای جلوگیری از برخی سرطان‌ها استفاده می‌شود. واکسن‌های مقابله با هپاتیتB که منجر به  سرطان کبد می‌شود استفاده می‌شود. همچنین واکسن‌های مقابله با HPV نوع ۱۶ و ۱۸ در دسترس هستند. این ویروس‌ها مسئول حدود ۷۰ درصد سرطان‌های رحم هستند. به علاوه نقش مهمی در افزایش سرطان‌های سر و گردن و دهان ایفا می‌کنند.امروزه واکسن مقابله با HPV برای نوجوانان و جوانان توصیه می‌شود. ویروس HPV در سن ۵۰ سالگی بسیار رایج است. نیمی یا بیشتر افراد شواهد نشان می‌دهد که مبتلا به این بیماری هستند. Sipuleucel-T واکس جدیدی است که به درمان سرطان پروستات پیشرفته کمک می‌کند. اگرچه این واکسن سرطان پروستات را درمان نمی‌کند اما نشان داده است که به افزایش طول عمر این بیماران کمک بسیاری کرده است.

تاثیر عوامل ژنتیکی

افرادی که بخاطر عوامل ژنتیکی مبتلا به برخی سرطان‌ها می‌شوند نمی‌توانند آرایش ژنتیکی خود را تغییر دهند. با این حال برخی افراد که احتمال مبتلای سرطان ژنتیکی بالایی دارند باید اقداماتی بری جلوگیری از این بیماری انجام دهند. برای مثال، برخی زنان جوان که سابقه سرطان سینه در خانواده خود دارند باید بیشتر تحت مراقبت و معاینات قرار گیرند حتی اگر نشانه یا علائمی نداشته باشند. آزمایش های غربالگری برای سرطان به شناسایی سرطان کمک بسیاری می‌کنند و اگر این تست‌ها مرتب انجام شوند می توانید زودتر مراحل اولیه سرطان را تشخیص دهید و درمان بهتر انجام می‌گیرد.

از جمله این غربالگری‌ها می‌توان به معاینات سینه، بیضه، معاینات مقعدی-روده، آزمایش ادرار و غیره.. اشاره کرد. افرادی که مشکوک به سرطان هستند یا اینکه سرطان دارند باید نگرانی‌های خود را با پزشک مطرح کنند. غربالگری همیشه توصیه می‌شود. برای بسیاری از گروه های بیماران ممکن است منجر به تست‌های اضافی دیگر شود. پزشکان همیشه باید شرایط بیمار را در نظر بگیرند.

روش‌های گوناگونی وجود دارند که هر فرد می‌تواند از طریق آنها اطلاعات مفیدی در مورد سرطان پیدا کند. اما این منابع به طور کلی نمی‌توانند تشخیص دهند شما سرطان دارید یا خر. از همین رو در وهله اول باید پزشک را انتخاب کنید و برای مشخص کردن وضعیت و کسب اطلاعات نزد او بروید.