فهرست مطالب
اگر درد شبانه پا دارید و یا احساس می کنید شب ها پای تان احساس گز گز و بی قراری دارد این مطلب را در مورد سندروم پای بی قرار در شب بخوانید.
بخوانید : درمان کمر درد : برای درمان کمر درد چکار کنیم؟
تصور کنید بعد از یک روز کاری طولانی یا حتی در عصر یک روز تعطیل که برای استراحت به رختخواب می روید؛ مجبور باشید هر چند دقیقه یک بار پای تان را تکان بدهید، بخارانید، به کناره تخت یا زمین بکوبید و هر راهکار دیگری که شاید بتوانید از درد رهایی پیدا کنید و بخوابید! تصورش هم دردناک و کلافه کننده است چه برسد به درک و تحمل این بی قراری که قرار و آرام شما را برده باشد. پای بیقراریک توصیف دردناک از بی خوابی شبانه نیست بلکه نام یک بیماری شایع و کمتر شناخته شده ای است که شاید بتوان گفت با تشخیص صحیح و به شیوه های دارویی و غیر دارویی درمان شده و قرار را به شما برمی گرداند.
بیماری درد و بی قراری شبانه پا چیست؟
سندرم پای بی قرار یا آر ال اس (Restless Leg Syndrom) نوعی اختلال خواب است که در آن، فرد مبتلا دچار احساس ناخوشایند درد شبانه پا می شود و آن را به صورت احساس گزگز، مورمور، سوزش، درد، کشش یا حرکت حشره ها روی پوست توصیف می کند. در این حالت است که بیمار برای کاهش حس ناچار است پای خود را تکان دهد یا بکشد. این احساس ناخوشایند معمولا در نرمه ساق پا اتفاق می افتد ولی می تواند در هر جای اندام تحتانی از مچ پا گرفته تا ران و حتی به ندرت در دست ها و شکم هم احساس شود.
چه زمانی به سراغ بیمار می آید؟
این احساس معمولا وقتی رخ می دهد که بیمار دراز می کشد، یا برای مدت طولانی می نشیند. فردی که دچار این حالت می شود به ناچار پای خود را حرکت می دهد و همین تکان ها و ضربه های دائمی پا در بیداری و خواب است که آن را به عنوان بی قراری می شناسند. حرکت دادن پاها، راه رفتن، مالش یا ماساژ دادن بخش های مختلف پا، یا خم کردن زانوها به طور موقت تا حدی علایم را کاهش می دهد و عدم تحرک و استراحت، سبب تشدید علایم بیماری می شود. این بیماران معمولا در به خواب رفتن دچار مشکل هستند و معمولا بهترین خواب را در انتهای شب و ساعات صبح تجربه می کنند. چون این افراد خواب کافی را تجربه نکرده اند، ممکن است در طول روز خواب آلود باشند.
تحقیق ها نشان داده است که این بیماری فقط در پاها دیده نمی شود و علایم می تواند در هر دو سمت بدن یا هر دو پا دیده شود و در صورت بی توجهی به درمان و کنترل نشدن عوامل بیماری زا حتی ممکن است بازوها را هم درگیر کند.
بی قراری و درد پا که عمومی می شود
گاهی بیماری پای بی قرار به همراه حرکات متناوب اندام ها حین خواب Periodic Limp Movements in sleep دیده می شود. این بیماران به صورت بی اختیار حرکات دوره ای پا در حین خواب دارند. این حرکات به طور معمول هر ۱۰ تا ۶۰ ثانیه رخ می دهد. بعضی افراد صدها بار در طی شب اندام های خود را حرکت می دهند. این حرکات نه تنها باعث اختلال خواب این افراد بلکه سبب اختلال خواب اطرافیان آنها هم می شود.
علایم سندرم پای بی قرار و درد شبانه پا
این بیماری در همه ساعات روز همراه شماست ولی در مواقعی که در حال استراحت هستید به صورت ویژه ای نمود پیدا می کند. برای تشخیص علل درد پا هنگام خواب یا استراحت به این علایم توجه کنید.
ناراحتی بعد از خوابیدن یا نشستن
این نشانه درست زمانی که به تختخواب می روید یا دقایقی در حال استراحت هستید به سراغ شما می آید. گزگز و احساس حرکت حشره روی پا از احساسات ناخوشایندی است که نشانه این بیماری است.
احساس ناراحتی با تکان دادن پاها
یکی از نشانه های تشخیص کلینیکی این بیماری همین است که فرد با تکان دادن پا احساس درد کمتری داشته به همین دلیل در تمام ساعت های بیداری و خواب مجبور به حرکت دادن پا می شود.
تشديد علايم هنگام عصر وشب
هنوز علت مشخصی برای این اتفاق شناسایی نشده است ولی همه بیماران از افزایش درد در زمان شب گزارش می دهند.
حرکت یا کشش ناگهانی پاها
نشانه دردناک و البته خطرناکی که ممکن است عواقب بدی به همراه داشته باشد. این اتفاق در مورد رانندگان تاکسی و افرادی که باید کنترل بیشتری بر حرکت های پا داشته باشند، با خطرات جانی و مالی همراه خواهد بود.
درمان سندرم پای بی قرار
ممکن است مصرف مکمل های آهن، به تسکین یا بهبود علایم کمک کند. داروهایی که میزان ترشح دوپامین را در مغز افزایش می دهند، داروهای شل کننده عضلات با داروهای خواب آور، از دیگر اقدام های درمانی این سندرم هستند. ورزش، دوش آب گرم و ماساژ و دوری از مصرف کافئین به تسکین علایم سندرم پای بیقرار کمک می کند.
علل بروز این بیماری درد شبانه پا
یکی از دلایل این بیماری، نبود خون رسانی کافی به عصب است و در مواقع ثابت بودن اندام یا قرار گیری در وضعیت نامناسب هم ایجاد می شود. برهم خوردن تعادل مواد شیمیایی در مغز (دوپامین) که مسئول ارسال پیام هایی با هدف کنترل حرکات عضلات و ماهیچه ها هستند هم می تواند یکی از علل بروز این سندرم باشد.
- این اختلال می تواند زمینه ژنتیکی و وراثتی داشته باشد به خصوص اگر این عارضه قبل از چهل سالگی اتفاق بیفتد.
- بارداری یا تغییرات هورمونی، می تواند باعث تشدید علایم این سندرم شود، بسیاری از خانم ها در ماه های اول بارداری علایم این سندرم را تجربه می کنند اما علایم بعد از به دنیا آمدن کودک، برطرف خواهد شد.
- عواملی مانند کمبود آهن، مشکلات کلیوی یا برخی آسیب های نخاعی
- کم خونی و پایین بودن سطح آهن خون.
- بیماریهای مزمن مثل نارسایی کلیوی، دیابت، آرتریت روماتویید (التهاب مفاصل) و نوروپاتی های محیطی (بیماری های مربوط به سیستم عصبی).
- مصرف قهوه و ترکیبات حاوی کافئين.
- افزایش سن
- قطع مصرف اپیوئیدها (در صورت وجود وابستگی) باعث بروز نمونه حاد این بیماری می شود.
کمبود دوپامین در مغز
یکی از فاکتورهای مهمی که در بروز این بیماری نقش دارد، کمبود یا فقدان دوپامین در مغز است. این فاکتور مهم با کم خونی ارتباط مستقیم داشته و در اولین قدم در بررسی های بالینی به این مورد توجه ویژه ای می شود. بهتر است افراد با یک بررسی سالانه از متعادل بودن حجم خون و فاکتورهای آن مطمئن باشند
این سندرم سراغ کداميك از اعضای بدن می رود؟
تحقیق ها نشان داده است که این بیماری فقط در پاها دیده نمی شود و علایم می تواند در هر دو سمت بدن یا هر دو پا دیده شود و در صورت بی توجهی به درمان و کنترل نشدن عوامل بیماری زا حتی ممکن است بازوها را هم درگیر کند.
در موارد متعددی دیده شده است که مبتلایان به این بیماری، فقط از کشیدگی یا بی حسی و درد عضلات هنگام خواب شکایت نمی کنند، بلکه تمایل به تکان دادن پا در همه حالت های فعالیت روزانه مانند زمان مطالعه، هنگام غذا خوردن، رانندگی و … بیمار را دچار مشکلات متعددی می کند.
شدت علایم در افراد مختلف متفاوت و ممکن است گاهی هیچ گونه علامتی از این سندرم دیده نشود.
سراغ چه کسانی می رود؟
رانندگان
دلیل شیوع این بیماری در میان رانندگان تاکسی این است که این قشر از افراد به دلیل تمرکز در یک حالت نشسته به مدت طولانی، این درد و بی قراری نمود و شهود بیشتری دارد. این بیماری ممکن است بخش زیادی از افراد در مشاغل مختلف را درگیر کند ولی چون ایستاده هستند یا حرکت می کنند کمتر دچار دردهای ناشی از آن می شوند.
کودکان
این بیماری بین کودکان هم دیده می شود و از آن جا که توان توضیح دردهای عضلانی شان را ندارند، آن را با تحرک زیاد در خواب، چرخش های دایم در تخت و تلاش برای نخوابیدن نشان می دهند.
کودکانی که در خواب جابه جایی زیادی دارند، در تخت سروته می شوند.
پتوی شان در یک گوشه تخت لوله می شود، بد خواب، کم خواب یا خواب های تکه تکه دارند، ممکن است دچار سندرم پای بی قرار باشند.
مبتلایان کم خونی
یکی از فاکتورهای مهمی که در بروز این بیماری نقش دارد، کمبود یا فقدان دوپامین در مغز است.
این فاکتور مهم با کم خونی ارتباط داشته و در اولین قدم در بررسی بالینی به این مورد توجه می شود.
بهتر است افراد با یک بررسی سالانه از متعادل بودن حجم خون و فاکتورهای آن مطمئن باشند.