حساسیت‌ها سطوح مختلفی دارند از خفیف تا شدید. حساسیت وقتی اتفاق می‌افتد که بدن علیه مواد بی‌خطر آنتی‌بادی تولید کند ( مانند غذاها، موی گربه یا گرد و غبار). این واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن موجب علائمی مانند خستگی، تحریک و التهاب پوست، آبریزش بینی، اختلالات گوارشی یا حتی واکنش‌هایی که زندگی فرد را به خطر می‌اندازند می‌شود. حساسیت چه خفیف باشد چه شدید باید بدانید چگونه با آن کنار بیایید و مدیریتش کنید تا کمترین میزان درد و رنج را برایتان داشته باشد.
واکنش آلرژیک چیست؟
واکنش آلرژیک یک اختلال دستگاه ایمنی است. واکنش آلرژیک وقتی اتفاق می‌افتد که دستگاه ایمنی بدن سعی می‌کند با مواد بی‌خطری که در محیط وجود دارند بجنگد، موادی که به آن‌ها حساسیت‌زا می‌گویند. این واکنش‌های معمولاً خیلی سریع اتفاق می‌افتند و قابل پیش‌بینی هستند. وظیفه‌ی دستگاه ایمنی بدن این است که از بدن در برابر مواد مختلفی که در محیط وجود دارند حفاظت کند. گاهی برخی از مواد محیطی حساسیت‌زا می‌شوند برای بدن.
علل شایع واکنش آلرژیک کدم‌اند؟
- عوامل ژنتیک: واکنش‌های آلرژیک بسیار شایع هستند. ژن و محیط نقش مهمی در ایجاد آن‌ها ایفا می‌کنند. اگر هم پدر و هم مادرتان نسبت به ماده‌ای حساسیت داشته باشند احتمال اینکه شما هم به آن ماده حساسیت داشته باشید زیاد است.
- دستگاه ایمنی ضعیف: دستگاه ایمنی معمولاً از بدن در برابر عناصر مضر و خطرناک مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها محافظت می‌کند. دستگاه ایمنی گاهی هم علیه مواد حساسیت‌زایی که بی‌خطر هستند واکنش نشان می‌دهد. این مواد حساسیت‌زا در بدن اکثر افراد مشکلی ایجاد نمی‌کنند. برای افرادی که حساسیت دارند، واکنش دستگاه ایمنی افراطی است. وقتی دستگاه ایمنی در بدن این افراد یک ماده‌ی حساسیت‌زا شناسایی کند شروع به واکنش‌هایی بیش از حد قوی در برابر آن می‌کند.
- مواد آرایشی بهداشتی: برخی مواد آرایشی بی‌کیفیت در بعضی افراد موجب واکنش‌های آلرژیک می‌شود.
- آلودگی محیطی
- اختلال در عملکرد کبد
- قارچ‌ها و باکتری‌ها
علائم رایج واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت چیست؟
- حساسیتی که در نواحی بینی وجود داشته باشد معمولاً با گرفتگی بینی، خارش بینی و حلق، خلط سینه، سرفه و تنگی نفس خود را نشان می‌دهد.
- حساسیت در چشم‌ها موجب خارش، اشک و آبریزش، قرمزی و تورم چشم‌ها می‌شود.
- اگر حساسیت غذایی باشد موجب حالت تهوع، استفراغ، درد شکمی، اسهال یا عدم تحمل غذایی می‌شود. حساسیت‌های غذایی موجب علائمی مانند کهیر، خارش، قرمزی و تورم زبان می‌شود. حلق و گلو را خشک می‌کند، تنفس را دشوار و حالت تهوع و استفراغ و اسهال و حتی غش کردن را موجب می‌شود.
- حساسیت پوستی موجب خارش، التهاب، کهیر و تاول می‌شود.
- حساسیت‌های دارویی معمولاً کل بدن را درگیر می‌کند و علائم مختلفی دارد.
فهرست ۹ غذایی که موجب واکنش‌های آلرژیک در نوزادان، کودکان و بزرگسالان می‌شوند
۱. شیر
شیر یکی از شایع ترین خوراکی های حساسیت زا برای نوزادان و کودکان است. بین ۲ تا ۳ درصد نوزادان و کودکان به شیر حساسیت دارند. شیر برای رشد و سلامت کودکان مفید است و بهترین منبع کلسیم به شمار می‌رود. علاوه بر این شیر از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند و مواد مغذی داخل شیر استخوان‌ها را قوی و سالم می‌کند و به رشد قد کودکان کمک می‌کند.
در کنار این‌ها، شیر به دلیل داشتن پروتئین فراوان برای رشد ماهیچه‌ها هم بسیار مفید است. بسیاری از ورزش‌کاران حرفه‌ای برای اینکه مواد ضروری بدنشان را تأمین کنند بعد از جلسات تمرینی شیر می‌نوشند.
۲. شکلات
شکلات یکی دیگر از شایع ترین خوراکی های حساسیت زا است. حدود ۷۰ تا ۸۵ درصد ماده‌ی تشکیل‌دهنده‌ی شکلات کاکائو است. بعضی افراد به کاکائو حساسیت دارند. افرادی که به کاکائو حساسیت دارند نمی‌توانند آن را جذب کنند و در نتیجه به واکنش‌های آلرژیک نشان می‌دهند.
۳. سویا
در میان غذاهایی که موجب حساسیت می‌شوند دانه‌‌‌های سویا از همه قابل‌توجه‌تر هستند. سویا کلسترول ندارد و منبعی عالی برای پروتئین، آهن و کلسیم است که برای سلامتی بسیار ضروری هستند. اگر رژیم گیاهخواری داشته باشید سویا یکی از مهم‌ترین منابع تغذیه‌ای شما خواهد بود. منابع پروتئین در سویا نیاز شما را به پروتئین‌ها و اسید آمینه‌های ضروری درست مانند شیر و گوشت برآورده می‌کند.
سویا ممکن است در برخی افراد به ویژه در کودکان موجب حساسیت شود. علائم و نشانه‌های حساسیت به سویا چند دقیقه تا چند ساعت بعد از خوردن سویا آشکار می‌شود. علائم حساسیت به سویا عبارت‌اند از خارش دهان، خشکی، التهاب و آبریزش بینی و تنگی نفس. علاوه بر این‌ها ممکن است فرد دچار درد شکمی، اسهال و حالت تهوع شود.
۴. لیمو
لیمو از آن مواد غذایی است که خیلی‌ها نمی‌دانند می‌تواند موجب حساسیت در کودکان و بزرگسالان شود. اگر بدن اسیدی دارید باید در مصرف لیموناد یا لیموی تازه احتیاط کنید. وقتی لیمو مصرف می‌کنید میزان اسید بدنتان به‌سرعت افزایش پیدا می‌کند و موجب اگزما می‌شود. استفاده از لیمو بر روی پوست هم حتی می‌تواند موجب واکنش‌های حساسیت‌زا شود. اگر چنین شد محل را با آب بشویید و هیچ‌گونه دارویی به آن نزنید. اگر همچنان دچار خارش بودید می‌توانید آنتی‌هیستامین بخورید تا علائم آن کاهش یابد. بعد از آنکه پوستتان به حالت عادی برگشت یادتان باشد که از این به بعد از لیمو پرهیز کنید.
۵. بادام زمینی
تصادفی نیست که بادام زمینی به یکی از میان‌وعده‌های مورد علاقه مردم تبدیل‌شده است. فقط ۳۰ گرم بادام زمینی می‌تواند ۳۵ درصد نیاز بدن به منگنز را تأمین کند. منگنز ماده‌ای معدنی است که نقشی مهم در گوارش چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها ایفا می‌کند و موجب جذب کلسیم و تنظیم سطح قند خون می‌شود. بادام زمینی منبع غنی اسید فولیک هم هست که برای بارآوری زنان و سلامت دوران حاملگی بسیار ضروری است.
با این‌همه افراد زیادی به‌خصوص کودکان به بادام زمینی حساسیت دارند. بادام زمینی یکی از حساسیت‌برانگیزترین مواد غذایی است و در غذاهای زیادی هم به کار می‌رود که شما اصلاً انتظارش را ندارید ازجمله سس چیلی. بادام زمینی در افرادی که به آن حساسیت دارند موجب علائمی در پوست، دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی می‌شود.
۶. غذاهای دریایی
غذاهای دریایی یکی از شناخته شده ترین خوراکی های حساسیت زا هستند. غذاهای دریایی یکی از اجرای مهم یک رژیم غذایی سالم هستند و حاوی مقادیر زیاد پروتئین، مواد مغذی ضروری و اسید چرب امگا ۳ هستند. بنابراین یک رژيم غذایی متعادل که حاوی غذاهای دریایی باشد می‌تواند سلامت قلب و عروق را تضمین کند. غذاهای دریایی منبع خوب پروتئین برای بدن هستند. پروتئین موجود در غذاهای دریایی به آسانی هضم می‌شود و می‌تواند فرآیند پیری را کند کند.
۷. گندم
واکنش آلرژیک به گندم در واقع واکنش به برخی پروتئین‌های خاصی است که در گندم وجود دارد. این حساسیت بیشتر در کودکان دیده می‌شود. مانند دیگر انواع آلرژی، آلرژی به گندم هم می‌تواند موجب علائمی در دستگاه گوارش، کهیر، استفراغ، ورم و التهاب شود.
۸. توت‌فرنگی
توت فرنگی با همه‌ی خوشمزگی و فوایدی که دارد می‌تواند موجب واکنش‌های آلرژیک در برخی افراد به‌ویژه در بین کودکان شود. واکنش آلرژیک کودکان به توت فرنگی می‌تواند خیلی شدید باشد. بچه‌ها معمولاً عاشق توت فرنگی هستند چرا که این میوه‌ی تابستانی شیرین و آبدار است.
شبیه سایر مواد غذایی حساسیت‌زایی که قبلاً به آن‌ها اشاره کردیم، در توت‌فرنگی هم پروتئین‌هایی هستند که مقصر اصلی واکنش‌های آلرژیک هستند.
۹. کیوی
کیوی هم جزو میوه‌هایی است که موجب حساسیت می‌شوند. حساسیت به این میوه بین کودکان شایع است. پروتئین‌هایی در کیوی وجود دارند که دستگاه ایمنی بدن کودکان به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد. برخی بچه‌ها که کیوی می‌خورند دور دهانشان ملتهب و قرمز می‌شود. دیگران ممکن است واکنش‌های جدی‌تری به کیوی داشته باشند و با گذر زمان بر شدت آن افزوده شود.