فهرست مطالب
اگر می خواهید درباره چربی خون بالا، بالا رفتن چربی خون، بالا بودن LDL خون، تری گلیسیرید بالا و معنای چربی خون بالا بدانید ادامه متن را بخوانید.
اختلال چربی چیست؟
اگر پزشک‌تان می گوید به اختلال چربی دچار شده‌اید به این معنی است که سطح LDL خون، چربی به نام تری گلیسیرید، یا هر دوی آن ها بالا است. اگر سطح این مواد در خون‌تان بالا باشد، در معرض ابتلا به بیماری‌های سلامتی هستید.
کلسترول
برای درک معنای اختلال چربی، لازم است چیزهایی در مورد کلسترول بدانید. دو شکل اصلی کلسترول که در بدن یافت می‌شوند عبارتند از لیپو پروتئین کم چگالی (LDL) و لیپو پروتئین پرچگالی (HDL).
LDL که به آن کلسترول بد نیز می‌گویند، توسط بدن تولید می‌شود و از خوراکی‌های با کلسترول بالا نیز جذب می‌شود، مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی. LDL می‌تواند با دیگر چربی‌ها و مواد موجود در خون ترکیب شوند، و در عروق رسوب کنند. این کار موجب کاهش جریان خون می‌شود و مشکلات سلامتی جدی مانند بیماری‌های قلبی، حمله قلبی، یا سکته را موجب می‌شود. به‌خاطر تأثیرات بالقوه LDL، پزشکان توصیه می‌کنند سطح LDL پایین نگه داشته شود.
HDL که به آن کلسترول خوب نیز می‌گویند، دارای تأثیرات حمایتی برای قلب است. HDL، کلسترول مضر را از عروق خارج می‌کند. پزشکان معمولا توصیه می‌کنند سطح کلسترول خوب را بالا نگه دارید.
تری گلیسیرید
تری گلیسیرید نوعی چربی است که از خوراکی‌ها دریافت می‌شود. بدن شما نیز وقتی کالری‌های اضافی را به چربی تبدیل می‌کند تا ذخیره کند نیز به تولید تری گلیسیرید می‌پردازد. برخی تری گلیسیریدها برای عملکردهای سلولی لازم هستند، ولی سطح بالای آن ناسالم است. مانند LDL، سطوح پایین‌تر تری گلیسیرید سالم‌تر است.
چه عواملی باعث کلسترول بالا و تری گلیسیرید بالا می‌شوند؟
خوراکی‌های سرشار از انواع چربی، مشکلات پزشکی خاص، و دیگر فاکتورها می‌توانند موجب بالا رفتن کلسترول و تری گلیسیرین شوند.
۱. خوراکی‌ها
دو نوع چربی شناخته شده است که سطح کلسترول را بالا می‌برد.
الف. چربی اشباع
چربی‌های اشباع می‌توانند سطح LDL را افزایش دهند. برخی خوراکی‌های بر پایه گیاهان، مانند روغن پالم و روغن نارگیل، حاوی چربی‌های اشباع هستند. بااین‌حال، چربی‌های اشباع غالبا در محصولات حیوانی یافت می‌شود مانند:
– پنیر
– شیر
– کره
– استیک
ب. چربی ترانس
چربی‌های ترانس، یا اسیدهای چرب ترانس، بدتر از چربی‌های اشباع هستند زیرا می‌توانند سطح LDL را افزایش و سطح HDL را کاهش دهند. برخی چربی‌های ترانس به‌طور طبیعی در محصولات حیوانی یافت می‌شوند. دیگر چربی‌های ترانس در خوراکی‌های فرآوری شده‌ای یافت می‌شوند که تحت عمل هیدروژنه کردن قرار گرفته‌اند، مانند برخی انواع مارگارین و چیپس سیب زمینی.
۲. شرایط پزشکی
برخی شرایط پزشکی می‌توانند بر سطح کلسترول تأثیر بگذارند. سطح کلسترول بالا می‌تواند به واسطه‌ی موارد ذیل ایجاد شود:
– دیابت
– پرکاری تیروئید
– نشانگان سوخت و سازی یا سندرم متابولیسم
– نشانکان کوشینگ
– سندرم تخمدان پلی کیستیک
– بیماری کلیوی
دلایل دیگر
دیگر دلایل کلسترول بالا عبارتند از:
– کم ورزش کردن: ورزش نکردن به اندازه کافی می‌تواند سطح LDL شما را افزایش دهد. نه تنها این، بلکه ورزش کردن می‌تواند سطح HDL سالم را افزایش دهد.
– سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌تواند کلسترول بد را افزایش دهد، و موجب ایجاد پلاک در عروق نیز شود.
– ژنتیک: اگر کلسترول بالا در خانواده شما زیاد دیده می‌شود، شما در معرض ابتلا به کلسترول بالا هستید.
– داروها: برخی داروها مانند داروهای ادرار آور، می‌توانند سطح کلسترول را افزایش دهند.
نشانه‌های بالا بودن کلسترول و تری گلیسیرید
کلسترول بالا عموما نشانه‌ای ندارد. ممکن است نشانه‌ها تنها زمانی بروز کنند که کلسترول بالا موجب بروز آسیب قابل توجهی باشد.
به عنوان مثال، ممکن است نشانه‌های در غالب نشانه‌های بیماری قلبی بروز کند مانند درد قفسه سینه یا تهوع و خستگی. ممکن است حمله قلبی یا سکته در نتیجه‌ی کنترل نکردن کلسترول باشد.
اختلال چربی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای سنجش سطح کلسترول، پزشک‌تان یک آزمایش خون به نام پروفایل چربی می‌نویسد. این آزمایش به سنجش کلسترول کل (هم LDL و HDL) و تری گلیسیرید می‌پردازد. پزشک شما احتمالا از شما می‌خواهد حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش از خوردن و آشامیدن مایعات بجز آب خودداری کنید.
در پروفایل چربی، کلسترول کل نباید بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد.
گزینه‌های درمانی برای اختلال چربی
ترکیبی از داروها و تغییرات سبک زندگی یک درمان رایج برای تصحیح کلسترول بالا و تری گلیسیرید است. ممکن است به شما مکمل نیز پیشنهاد کند.
۱. دارو
برای درمان اختلال چربی از چند نوع دارو استفاده می‌شود.
استاتین: این داروها، ماده‌ی ایجاد شده در کبدتان که تولید کلسترول می‌کند را مسدود می‌کند. سپس کبد، کلسترول را از خون حذف می‌کند. استاتین می‌تواند کلسترول موجود در عروق را جذب کند. استاتین‌های تجویز شده عموما به شرح ذیل هستند:
– آتورواستاتین
– فلوواستاتین
– روزوواستاتین
– سیمواستاتین
– پراواستاتین
بازدارنده جذب کلسترول: این داروها به‌واسطه‌ی محدود کردن جذب کلسترول غذایی توسط بدن، سطح کلسترول شما را پایین می‌آورند. آن‌ها بعضی اوقات در ترکیب با استاتین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کمپلکس سازهای صفراوی: این داروها، موادی به نام رزین صفرا را، که حاوی کلسترول هستند، گرفتار می‌کنند و از بازجذب آن‌ها توسط روده کوچک خودداری می‌کنند.
فیبرات: این داروها می‌توانند سطوح تری گلیسیرید را در خون شما پایین بیاورند.
۲. مکمل‌ها
اسیدهای چرب امگا – ۳ که بدون نسخه در دسترس هستند عموما برای پایین آوردن سطوح تری گلیسیرید و LDL مورد استفاده قرار می‌گیرند. اسیدهای چرب امگا – ۳، اسیدهای چند اشباع نشده‌ای هستند که به صورت طبیعی در ماهی‌های چرب مانند سالمون یافت می‌شوند. روغن‌های گیاهی مانند کانولا و روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب امگا – ۳ هستند.
نیاسین سطح تولید HDL را افزایش می‌دهد. نیاسین بدون نسخه یا با رعایت دوز مصرف در دسترس است.
۳. تغییرات سبک زندگی
دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش کردن می‌تواند سطح کلسترول خون‌تان را کاهش دهد. این گام‌ها در درجه اول برای جلوگیری از اختلال چربی نیز کمک رسان هستند.
چگونه می‌توان از کلسترول بالا و تری گلیسیرید جلوگیری کرد؟
انجمن قلب امریکا (AHA) توصیه می‌کند بیش از ۶ درصد ز کالری روزانه‌تان را از چربی‌های اشباع شده نگیرید. همچنین توصیه می‌کنند در صورت امکان از چربی‌های ترانس دوری کنید. مصرف غلات کامل، میوه، و سبزیجات می‌تواند کلسترول بالا را کاهش دهد.
دیگر راه‌هایی که می‌تواند سطح کلسترول‌تان را در حالت سالم نگه دارد عبارتند از:
– مصرف ماکیان بدون پوست و چربی
– مصرف گوشت بدون چربی در اندازه‌ی متوسط
– مصرف محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی
– مصرف چربی‌های چند غیراشباع و تک غیر اشباع به‌جای چربی‌های اشباع و ترانس
– ورزش کردن به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز و ۴ روز در هفته
– اجتناب از مصرف فست فود، هله و هوله، و گوشت‌های فرآوری شده
– مصرف گوشت کبابی و پخته شده در فر به جای غذاهای سرخ شده
منبع: healthline