طب سنتی میگوید استشمام برخی گیاهان موجب تمدد اعصاب میشود. حالا پژوهشهای جدید نشان دادهاند که مادهی موجود در اسطوخودوس با تحریک بینی برای فرستادن سیگنال به مغز موجب آرام شدن اضطراب میشود.
پژوهشگران دانشگاه کوگیشیما در ژاپن بر روی اثر مادهی لینالول، که الکلی با بوی شیرین در روغن اسطوخودوس و دیگر گیاهان معطر است در موشها مطالعه کردهاند.
آنها نشان دادهاند که بودن در معرض بخار لینالول میتواند از طریق بویایی بر مغز اثر بگذارد نه از طریق جذب شدن در جریان خون در ریهها.
یافتهی کلیدی دیگر این بود که برخلاف داروهای ضد اضطراب مانند بنزودیازپینها، لینالول موجب ناتوانی حرکتی نمیشود.
محققان معتقدند پژوهش آنها راه را برای تحقیقات بیشتر بر روی نحوهی استفاده از خواص آرامشبخش لینالول در انسانها هموار کرده است زیرا نیاز است جایگزینهای بیخطرتری از بنزودیازپینها و دیگر داروهای ضد استرس پیدا شود.
یکی از کاربردهایی که آنها پیشبینی کردهاند استفاده از این گیاه برای آرام کردن افراد قبل از عمل جراحی و پیش از بیهوشی کامل است.
اضطراب و لینالول
اضطراب شامل طیفی از نگرانیهای کوتاهمدت در مورد یک مشکل، تصمیم یا موقعیت استرسزا مانند امتحان میشود تا شرایط بلندمدت یا مزمنی که از بین نمیرود.
وقتی اضطراب مزمن میشود علائمش به شکل پیشروندهای بدتر میشوند و زندگی روزمره، کار، روابط و تحصیل را مختل میکند.
چندین نوع عارضه وجود دارد که در مجموع تحت عنوان اختلال اضطراب نامگذاری شدهاند. این عوارض شامل اختلال پنیک، اختلال اضطراب فراگیر و عوارض مربوط به فوبیا یا ترس میشوند.
سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۵ تخمین زد که حدود ۳.۶ درصد جمعیت جهان به اختلالات اضطرابی دچار هستند که میزان شیوعشان در کشورهای مختلف فرق میکند. در ایالات متحده میزان شیوع ۶.۳ درصد است.
مسیر حس بویایی به مغز
قبلاً دانشمندان فکر میکردند تنفس لینالول موجب میشود که این ماده در ریهها وارد جریان خون شود. بعد از طریق جریان خون میتوانست به گیرندگان گابا در سلولهای عصبی یا نورونها در مغز برسد. بنزودیازپینها هم همین گیرندهها را هدف میگیرند.
پژوهشگران ژاپنی از آزمایشهای گوناگونی از جمله «جعبهي روشن/خاموش» و یک « هزارتوی بزرگ» برای آزمودن اثر در معرض بخار لینالول بودن در موش سالم استفاده کردند.
آنها مشاهده کردند که ماده بدون آنکه اثرات اختلالی در حرکت ایجاد کند موجب کاهش اضطراب شد. این برخلاف اثر بنزودیازپینها و لینالول تزریقی است که موجب همان اختلالات حرکتی میشوند که مصرف الکل ایجاد میکند.
موشهایی که حس بویایی نداشتند این اثرات را از خود نشان ندادند که این موضوع تأیید میکند حس بویایی مسیر دسترسی به مغز بوده است.
جایگزینی برای داروهای ضد استرس کنونی
دانشمندان ژاپنی معتقدند با ترکیب نتایج به دست آمده به این نتیجه رسیدهاند که لینالول مانند بنزودیازپینها مستقیماً بر روی گیرندههای گابا اثر نمیگذارد بلکه برای تولید اثرات آرامشبخش آن از طریق مسیر بویایی در بینی آن را فعال کرد.
دانشمندان میگویند حالا به آزمایشهای بیشتری نیاز دارند تا ایمنی و اثربخشی لینالول در انسان و تعیین دقیق قسمتهایی از مغز را که تحت تأثیر قرار میدهد مشخص کنند.
سرپرست گروه محققان میگوید: «همانطور که برای افرادی که میخواهند تحت عمل جراحی قرار بگیرند میتواند به عنوان یک آرامشبخش جایگزین استفاده شود، میتواند برای کسانی که داروهای ضد استرس خوراکی مشکل دارند مانند نوزادان یا سالمندان مورد استفاده قرار بگیرد.»
منبع: medicalnewstoday