۱۳ خاصیت شگفت‌انگیز سویا / فواید دانه سویا را بشناسید

خواص دانه‌های سویا فراوان است ازجمله بهبود سوخت‌وساز بدن، کمک به افزایش وزن سالم، محافظت از سلامت قلب، دفاع علیه سرطان و کاهش اثرات و علائم یائسگی. سویا گوارش را تنظیم می‌کند، سلامت استخوان‌ها را ارتقاء می‌دهد، از بروز بیماری‌های هنگام تولد پیشگیری می‌کند، جریان خون را افزایش می‌دهد، خطر ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهد و به‌طورکلی حال عمومی بدن را بهتر می‌کند.

 

دانه‌ی سویا یکی از انواع حبوبات است که در سرتاسر جهان به‌عنوان غذا به شکلی گسترده مورداستفاده قرار می‌گیرد. سویا برای سلامتی انسان بسیار مفید است و کشت و عمل‌آوری آن‌هم آسان است. بیشترین سویای دنیا امروزه در ایالات‌متحده‌ی آمریکا و آمریکای جنوبی تولید می‌شود، اما این نوع از حبوبات در واقع جزو گیاهان بومی آسیای شرقی است. نام علمی سویا گلیسین مکس است و آن را جزو دانه‌های روغنی طبقه‌بندی کرده‌اند به‌جای اینکه مانند اکثر غلات به‌عنوان حبوبات در نظر بگیرند. دانه‌های سویا در دهه‌های اخیر به خاطر محبوب شدن غذا‌ها و محصولات به‌دست‌آمده از آن مانند شیر سویا یا پروتئین گیاهی سویا به‌شدت در جهان مهم و محبوب شده است. سرشار بودن دانه‌های سویا از پروتئین آن را به یک منبع عالی پروتئین برای گیاهخواران تبدیل کرده و طیف وسیعی از فرآورده‌های سویا بازار بزرگ و جدیدی را ایجاد کرده است.

 

یکی از دلایلی که کشت دانه‌ی سویا این‌قدر گسترده شده این است که میزان پروتئینی که در هر هکتار از کشت سویا به دست می‌آید از همه‌ی محصولات دیگر بیشتر است. طول ساقه‌ی گیاه سبز رنگ سویا به دو متر می‌رسد و جزو گیاهان کم ارتفاع است. سویا علاوه بر پروتئین منبع غنی برای سایر مواد مغذی هم هست به همین دلیل برای افرادی که رژیم می‌گیرند یا به دنبال ارتقاء سلامتی‌شان هستند یا گیاهخوارند گیاهی مهم و محبوب است. می‌توانیم درباره‌ی اهمیت سویا تمام روز حرف بزنیم، اما علت این اهمیت چیست؟ دقیقاً چه موادی درون این دانه‌های شگفت‌انگیز وجود دارد؟ بیایید برای پاسخ به این سؤال نگاهی دقیق‌تر به حقایق تغذیه‌ای سویا بیندازیم.

فواید سویا به خاطر مواد مغذی‌اش مانند ویتامین‌ها و ترکیبات ارگانیک ازجمله مقادیر زیادی فیبر و همچنین مقادیر بالای پروتئین است. ویتامین‌های موجود در دانه‌ی سویا شامل: ویتامین k، ریبوفلاوین، اسید فولیک، ویتامین B۶، تیامین و ویتامین C. می‌شود. دانه‌ی سویا مواد معدنی فراوانی هم دارد که ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان به آهن، منگنز، فسفر، مس، پتاسیم، منیزیم، روی، سلنیوم و کلسیم اشاره کرد. علاوه بر این‌ها مواد ارگانیک و آنتی‌اکسیدانی زیادی هم در سویا وجود دارد که موجب بهبود سلامت عمومی بدن می‌شود.

 

 

همان‌طور که در بالا هم اشاره شد دانه‌های سویا یک منبع به‌شدت مهم پروتئین هستند. وقتی شما در بدنتان به‌اندازه‌ی کافی پروتئین داشته باشید، عملکرد سوخت‌وساز بدن و کل سیستم بدن بهتر کار می‌کنند. پروتئین‌ها، سنگ بنای سلول‌ها و رگ‌های خونی و اساساً همه‌ی قسمت‌های حیاتی بدن انسان هستند. پروتئین‌های دریافتی از دانه‌های سویا کمک می‌کنند سلول‌هایی که نیازمند بازسازی یا جایگزینی هستند بدون مشکل بازسازی و جایگزین شوند و درنتیجه کل بدن در سلامت باقی بماند. اگر گیاهخوار یا وگان باشید دریافت پروتئین لازم برایتان کار سختی خواهد بود، اما با واردکردن دانه‌ی سویا به رژیمتان دیگر نیازی به منابعی که معمولاً افراد پروتئینشان را از آن‌ها دریافت می‌کند یعنی گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ، محصولات لبنی و ماهی، نخواهید داشت.

دانه‌ی سویا و فرآورده‌های آن اشتهای کاذب و پرخوری را که منجر به اضافه‌وزن و چاقی می‌شود از بین می‌برند، اما بااین‌حال به علت داشت پروتئین و فیبر فراوان اگر به مقدار زیاد مصرف شود می‌تواند به وزن گرفتن هم کمک کند؛ بنابراین سویا هم برای افرادی که به دنبال کاهش وزن خود هستند و هم برای افرادی که به دنبال افزایش وزن خود هستند کاربرد دارد. نکته‌ی مهم این است که وزنی که از خوردن دانه‌ی سویا به دست می‌آورید سالم است و از جنس چربی‌های مضر و کلسترول نیست به همین خاطر شما را از ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت و قلبی و عروقی مصون می‌کند.

سطح آنتی‌اکسیدان‌های موجود در دانه‌های سویا آن را به دارویی برای پیشگیری از سرطان تبدیل کرده است. آنتی‌اکسیدان‌ها رادیکال‌های آزاد را که محصول جانبی خطرناک متابولیسم سلولی هستند را پیدا و حذف می‌کنند. این رادیکال‌های آزاد می‌توانند موجب جهش سلول‌های سالم و تبدیل آن‌ها به سلول‌های سرطانی شوند. علاوه بر این فیبر‌های فراوانی که در دانه‌ی سویا وجود دارد موجب کاهش سرطان کولون و روده‌ی بزرگ می‌شوند چراکه فیبر موجب تسهیل گوارش و درنتیجه‌ی کاهش فشار بر جهاز هاضمه می‌شود.

دانه‌ی سویا منبع چربی‌های مفید و غیراشباع است که به کاهش کلسترول کمک می‌کند؛ بنابراین با مصرف سویا می‌توان از بیماری‌هایی مثل تصلب شرایین که منجر به حمله‌ی قلبی و سکته می‌شود پیشگیری کرد. علاوه بر این برخی اسید‌های چرب که برای سلامتی بدن ضروری هستند در سویا وجود دارند که از آن میان اسید لینولنیک و اسید لینولئیک فراوانی بیشتری در سویا دارند. این دو اسید چرب عملکرد ماهیچه‌ها را تنظیم کرده و به حفظ سطح فشارخون متعادل و مناسب کمک می‌کنند. نهایتاً فیبر‌های موجود در سویا هم از طریق کندن کلسترول‌های اضافی از بدنه‌ی عروق و شرایین به کاهش سطح کلسترول کمک می‌کنند.

 

 

دانه‌ی سویا منبعی خوب ایزوفلاون‌ها است که ترکیبی ضروری برای دستگاه تولیدمثل زنان است. طی یائسگی سطح استروژن به‌شدت افت می‌کند. ایزوفلاون‌ها قادرند به سلول‌های گیرنده‌ی استروژن متصل شوند بنابراین موجب می‌شود بدن شدت تغییرات به وجود آمده را کمتر احساس کند. این کار باعث می‌شود بسیاری از نشانه‌ها و عوارض یائسگی مانند نوسان خلق، گرگرفتگی و درد‌های گرسنگی کمتر شود. یائسگی می‌تواند دروان بسیار سختی از زندگی بسیاری از زنان باشد و مصرف دانه‌ی سویا راهی است برای کاهش رنج این دوران گذار در زندگی.

یکی از رایج‌ترین کمبود‌ها در رژیم غذایی خیلی از افراد، فیبر است که در دانه‌های سویا به‌وفور یافت می‌شود. فیبر برای سلامت بدن ضروری است به‌خصوص برای دستگاه گوارش. فیبر باعث حجیم شدن مدفوع و حرکت بهتر آن در روده‌ها می‌شود. به‌علاوه فیبر‌ها حرکت دودی شکل روده‌ها را تحریک می‌کنند؛ حرکت دودی در واقع انقباض اندک عضلات دستگاه گوارش است که غذا را در داخل جهاز هاضمه به حرکت درمی‌آورد. حرکت دودی بسیار مهم است، چون اختلال در آن موجب یبوست می‌شود که خود یبوست می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی مانند سرطان روده‌ی بزرگ شود.

دانه‌های سویا سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی ازجمله‌ی سطوح بالای کلسیم، منیزیوم، مس، سلنیوم و روی است که بر طیف وسیعی از فعالیت‌های بدن اثرگذار هستند به‌خصوص بر سلامت و عملکرد استخوان‌ها. همه‌ی این عناصر برای عمل استخوان‌سازی یعنی ساخت سلول‌های استخوانی جدید و تسریع در فرآیند جوش خوردن استخوان‌های شکسته و آسیب‌دیده، ضروری هستند. دانه‌های سویا یک راه‌حل طولانی‌مدت برای مقابله با مشکلاتی است که با افزایش سن برای استخوان‌ها پیش می‌آید نظیر پوکی استخوان.

مقادیر بالای مجموعه ویتامین B. و اسیدفولیک موجود درد دانه‌های سویا برای زنان باردار بسیار مهم هستند. اسیدفولیک از بروز نقص در کانال عصبی و نخاع نوزادان پیشگیری می‌کند و سلامت و شادی کودک شما را تضمین می‌کند.

 

 

مس و آهن که به‌وفور دردانه‌ی سویا یافت می‌شوند دو عنصر اساسی برای تولید گلبول‌های قرمز خون هستند. برای اینکه همه‌ی اجزاء و قسمت‌های بدن به‌خوبی کار کنند لازم است که مقدار کافی از گلبول‌های قرمز در بدن تولید شوند تا اکسیژن و مواد غذایی را به سلول‌ها برسانند. این عناصر در دانه‌ی سویا فعالیت‌های سوخت‌وساز را افزایش داده و سطح انرژی بدن را افزایش می‌دهند و از بروز بیماری‌های خطرناکی مانند کم خونی جلوگیری می‌کند.

این بیماری وحشتناک در دهه‌های گذشته در سرتاسر جهان به‌شدت شایع شده است. دانه‌های سویا راهی مؤثر برای پیشگیری و مدیریت این بیماری است چراکه سویا می‌تواند گیرنده‌های انسولین را در بدن افزایش دهند و از این طریق بیماری را به شکلی مؤثر مدیریت یا از ابتلا به آن از اول پیشگیری کند.

دانه‌های سویا به کاهش اختلالات خواب و بی‌خوابی کمک می‌کند. دانه‌ی سویا به دلیل داشتن مقادیر بالای منیزیم که مستقیماً با افزایش کیفیت و کمیت و تسکین‌دهندگی خواب در ارتباط است، می‌تواند خواب خوبی برای شما به ارمغان بیاورد.

 

 

 

اگرچه مصرف دانه‌ی سویا و فرآورده‌های آن جنبه‌های مفید بسیاری دارد، یک سری عوارض جانبی بالقوه هم در مصرف سویا به‌عنوان بخشی از رژیم غذایی وجود دارد:

سطح استروژن: در سویا ترکیبات شبیه استروژن وجود دارد، بنابراین اگر مردان مقادیر زیادی از سویا و فرآورده‌های آن مصرف کنند ممکن است دچار عدم تعادل‌های هورمونی شوند. این عدم تعادل هورمونی در مردان ممکن است منجر به ناباروری، اختلالات جنسی، کم شدن تعداد اسپرم و حتی افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها شود.

گواتر: ترکیبات ضد تیروئیدی خاصی در سویا وجود دارد که می‌تواند عملکرد غده‌ی تیروئید را مختل و درنتیجه منجر به گواتر شود؛ همچنان که می‌تواند موجب اختلال عملکرد عادی هورمونی بدن شود.

علیرغم این عوارض جانبی که در درصد نسبتاً کمی از افراد بروز می‌کنند، سویا یک انتخاب سالم و مفید برای میلیون‌ها انسان در سراسر زمین است. آن را امتحان کنید.