امروزه ناباروری به یکی از مشکلات رو به رشد در سرتاسر دنیا تبدیل شده است. در مورد راه های افزایش اسپرم و روش های تقویت باروری و افزایش تعداد اسپرم بخوانید.

بخوانید: مدت زمان تشکیل اسپرم | راه‌های افزایش کیفیت اسپرم

تقریبا از هر شش زوج یک زوج دچار ناباروری است و محققان ارزیابی کرده‌اند در هر سه نمونه یک نمونه مشکل ناباروری از سوی مرد است. در شرایطی که ناباروی همواره قابل درمان نیست اما می‌توان در برخی مواقع با تغییر سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی سالم و استفاده از مکمل‌ها تا حدودی این مشکل را پیشگیری و یا درمان کرد. در این مطلب فهرستی از برخی عوامل مهم شیوه زندگی، مواد مغذی و مکمل‌های غذایی که به بهبود ناباروری در مردان کمک بزرگی می‌کنند آورده شده است. از همین رو در ادامه بیشتر با این موارد ذکر شده آشنا می‌شوید.

انواع ناباروری در مردان

باروری به توانایی افراد در تولید مثل به روش طبیعی ارجاع می‌شود. ناباروری مردانه زمانی رخ می‌دهد که مرد شانس کمی در باردار کردن شریک زندگی خود دارد و این مسئله بیشتر به کیفیت سلول‌های اسپرم او برمی‌گردد.

میل جنسی: میل جنسی به طور کلی به تمایل فرد برای داشتن یک رابطه جنسی گفته می‌شود. برخی از مواد غذایی و مکمل‌‌ها که مدعی افزایش میل جنسی هستند به عنوان برانگیزنده جنسی شناخته می‌شوند.

اختلال نعوظ: این اختلال که از آن با ناتوانی جنسی هم یاد می‌کنند زمانی رخ  می‌دهد که مرد توانایی نعوظ و یا حفظ آن را ندارد.

تعداد اسپرم:

یکی از جنبه‌های مهم کیفیت مایع منی تعداد یا غلظت سلول‌های اسپرم در مقدار معین مایع منی است.

تحرک اسپرم: در واقع عملکرد ضروری سلول‌های اسپرم توانایی آنها در شنا کردن است. تحرک اسپرم به عنوان درصدی از حرکت سلول‌های اسپرم در یک نمونه از مایع منی اندازه گیری می‌شو.

سطح تستوسترون: سطوح پایین تستوسترون، به عنوان یک هورمون جنسی مردانه ممکن است در برخی مردان با ناباروری مرتبط باشد.

ناباروی می‌تواند به طور کلی به دلایل مختلفی از قبیل ژنتیک، سلامت عمومی، تناسب اندام و بیماری‌ها و مواد غذایی ایجاد شود. افزون بر این، سبک زندگی سالم و رژیم غذایی بسیار حائز اهمیت هستند و برخی مواد غذایی و مغذی ارتباط بیشتری با بهبود باروری دارند. در ادامه مطلب به معرفی چند روش برای تقویت تعداد اسپرم‌ها و افزایش باروری در مردان می‌پردازیم.

انواع روش های افزایش اسپرم‌

مصرف مکمل های اسید آسپارتیک-D

اسید آسپارتیکD (D-AA)  شکلی از اسید آسپارتیک، یک نوع آمینو اسید که به عنوان مکمل غذایی به فروش می رسد، است. اسید آسپارتیکD  نباید با اسید آسپارتیکL  اشتباه گرفته شود، که ساختار بسیاری از پروتئین ها را شکل می‌دهد و به مراتب شایع‌تر از اسید آسپارتیک-D است. به طور کلی اسید آسپارتیک-D  در غدد خاص، مانند بیضه ها، و همچنین در مایع منی و سلول های اسپرم یافت می‌شود. محققان معتقدند ، اسید آسپارتیک-D در باروری مردان نقش دارد. در حقیقت، سطوح اسید آسپارتیک-D در مردان نابارور در مقایسه با همتایان بارور خود به طور قابل توجهی پایین‌تر است.
مطالعات نشان می‌دهد که مکمل های اسید آسپارتیک-D ممکن است سطوح تستوسترون را افزایش دهند. تستوسترون نقشی کلیدی در باروری مردان ایفا می کند. شواهد موجود نشان می دهند که مکمل های اسید آسپارتیک-D ممکن است باروری را در مردانی که از سطوح پایین تستوسترون برخوردار هستند، افزایش دهد، در شرایطی که مزایای اضافی برای مردانی دارای سطوح عادی یا بالا از این هورمون به همراه ندارد.
مطالعات بیشتری برای بررسی خطرات و فواید بلند مدت مکمل های اسید آسپارتیک-D در انسان باید صورت بگیرند.

ورزش منظم انجام دهید

تمرین و ورزش نه تنها اعتماد به نفس و عملکرد فیزیکی شما را تقویت و بهبود می‌بخشد بلکه موجب افزایش سطوح تستوسترون نیز می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند مردانی که به طور منظم ورزش می‌کنند از سطوح بالای تستوسترون برخوردار هستند و کیفیت مایع منی بهتری نسبت به مردانی که غیرفعال و بی تحرک هستند دارند.

با این حال، باید در نظر داشته باشید که تمرین نباید خیلی زیاد باشد زیرا ممکن است نتایج برعکسی به دنبال داشته باشد و سطح تستوسترون را کاهش دهد. مصرف زینک می‌تواند این خطر را به حداقل برساند. اگر به ندرت ورزش می‌کنید اما میخواهید باروری شما تقویت گردد، باید فعالیت فیزیکی مناسب به یکی از معیارهای اصلی شما تبدیل شود.

ویتامین C کافی بخورید

زمانی که گونه‌های اکسیژن فعال(ROS) در بدن انسان به سطح مضری می‌رسند استرس اکسیداتیو رخ می‌دهد. استرس اکسیداتیو در واقع زمانی است که دیوارهای دفاعی آنتی اکسیدانی خود بدن به دلایل مختلفی چون بیماری، سن بالا، سبک زندگی ناسالم یا آلاینده‌های محیط زیستی فرسوده می‌شوند. اکسیژن فعال به طور مداوم در بدن تولید می‌شوند. اما سطح این اکسیژن در افرادی سالم به مراتب افزایش نمی‌یابد. اگر سطح گونه‌های اکسیژن فعال زیاد شوند می‌توانند موجب جراحت بافت و التهاب شوند.

تاثیر ویتامین سی بر افزایش اسپرم

برخی شواهد همچنین نشان می‌دهند که استرس اکسیداتیو و سطح بیش از اندازه اکسیژن فعال ممکن است موجب ناباروری مردان شود. از همین رو مصرف کافی آنتی اکسیدان و ویتامین C می‌تواند به مقابله با این آثار خطرناک بپردازند. از طرفی مطالعات نشان می‌دهند که ویتامین C می تواند به طور قابل توجهی کیفیت مایع منی را بهبود ببخشد. مکمل‌های ویتامین C نیز می‌توانند مقش مهمی در افزایش تعداد اسپرم و تحرک آنها داشته باشند و تعداد اسپرم‌های بدشکل را کاهش می‌دهند. به طور کلی، تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد ویتامین C به بهبود باروری مردان ناباروری که از استرس اکسیداتیو رنج می‌برند کمک بسیاری کند. با این وجود مطالعات کنترل شده بیشتری نیاز است.

استراحت کنید و استرس را به حداقل برسانید

استرس داشتن علاوه بر تهدید سلامت عمومی بدن موجب کاهش رضایت جنسی و باروری مردان نیز می‌شود. محققان بر این باورند، هورمون کورتیزول ممکن است تاحدودی در این مشکل نقش داشته باشد. استرس طولانی مدت باعث افزایش سطح این هورمون دربدن می‌شود  و اثرات منفی زیادی بر هورمون تستوسترون دارد. زمانی که کورتیزول بالا می‌رود سطح تستوسترون افت پیدا می‌کند. در شرایطی که فرد از اضطراب شدید رنج می‌برد پزشک با تجویز دارو می‌توان آن را درمان کند. استرس‌های خفیف‌تر را می‌توان با روش‌های مختلف تمدد اعصاب درمان کرد. شما می‌توانید با روش‌های مختلف مانند پیاده روی، مدیتیشن، ورزش کردن یا تفریح استرس را از خود دور کنید.

ویتامین D به میزان کافی بخورید

ویتامین D یکی دیگر از مواد مغذای و ضروری برای افزایش سطح تستوسترون است. نتابج یک مطالعه نشان می‌دهد مردانی که دارای کمبود ویتامین D هستند، سطوح تستوسترون پایینی در بدن دارند. در یک مطالعه کنترل شده با حضور ۶۵ مرد، این افراد به مدت یک سال ۳,۰۰۰ واحد بین المللی (IU) ویتامین D3 در روز دریافت کردند و در همین راستا، پژوهشگران شاهد افزایش سطوح هورمون تستوسترون به میزان ۲۵ درصد بودند. افزون بر این، سطوح بالای ویتامین D با تحرک بیشتر اسپرم پیوند خورده است، اما شواهد در این زمینه متضاد هستند.

افزایش اسپرم: خارخاسک مصرف کنید

نام گیاه خارخاسک ( Tribulus Terrestris) مطمئنا تاکنون به گوش‌تان خورده است. این گیاه دارویی اغلب برای تقویت باروری مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد. محققان با بررسی تعدادی از مردان که تعداد اسپرم پایین داشتند دریافتند که مصرف ۶ گرم ریشه خارخاسک به مدت ۲ ماه موجب بهبود عملکرد نعوظ و میل جنسی در آنها شد.

از آنجایی که خارخاسک سطح تستوسترون را افزایش نمی‌دهد این مطالعه به این نکته اشاره داشت که احتمالا ممکن است آثار افزایش دهنده میل جنسی تستوسترون را بهبود ببخشد. با این حال به مطالعات بیشتری در این خصوص در مورد این گیاه نیاز است.

مکمل‌های شنبلیله را انتخاب کنید

شنبلیله از آن دسته گیاهانی است که هم در مصارف دارویی و هم آشپزی یافت می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد استفاده از مکمل شنبلیله می‌تواند سطوح تستوسترون و چربی سوزی را افزایش دهد. بر این افزون مصرف این مکل به بهبود میل جنسی، عملکرد نعوظ و عملکرد جنسی و تکرر رابطه جنسی کمک بسیاری می‌کند.

روی به میزان کافی مصرف کنید

همانطور که می‌دانید روی یک ماده معدنی ضروری برای بدن محسوب می‌شود که به مقدار زیاد می‌توانید آن را در غذاهای حیوانی مانند گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ و سخت پوستان پیدا کنید. مصرف روی به میزان کافی به نظر می رسد یکی از عوامل موثر در باروری مردانه است. مطالعات نشان داده اند که سطوح پایین روی یا کمبود آن می تواند با سطوح پایین تستوسترون، کیفیت پایین اسپرم و خطر افزایش یافته ناباروری مردانه مرتبط باشد. به علاوه مصرف مکمل روی به افزایش سطوح تستوسترون و تعداد اسپرم در افرادی که از سطوح پایین این ماده معدنی برخوردار هستند، منجر می‌شود. افزون بر این، مصرف مکمل های روی ممکن است افت سطوح تستوسترون مرتبط با انجام بیش از حد ورزش با شدت بالا را کاهش دهد.

مصرف آشواگاندها

آشواگاندها یک گیاه دارویی است که در زمان‌های قدیم بسیار در هنده استفاده می‌شد. مطالعات نشان می‌دهد این گیاه قادر است سطوح تستوسترون را که در جهت بهبود باروری مردانه تقویت کند. محققان دریافتند، مکمل‌های این گیاه ممکن است موجب افزایش تعدا اسپرم، تحرک اسپرم و همچنین آنتی اکسیدان نیز شوند.

برای افزایش اسپرم ریشه ماکا مصرف کنید

ریشه ماکا یک ماده غذایی گیاهی است که از کشور پرو می‌آید. در طب سنتیريال ریشه ماکا می‌تواند موجب تقویت میل جنسی و باروری شود. مطالعات گوناگونی نشان داده‌اند که مصرف ۱٫۵ تا ۳ گرم ریشه ماکا خشک شده به مدت سه ماه میل جنسی را افزایش می‌دهد. بر این افزون این ماده می‌تواند در بهبود عملکرد جنسی و اختلال نعوظ نیز نقش داشته باشد. در یکی از مطالعات دیگر محققان دریافتند مصرف ۱٫۷۵ گرم پودر ریشه ماکا به صورت روزانه به مدت سه ماه باعث افزایش تعداد اسپرم و تحرک آن در مردان سالم می‌گردد. همچنین می‌توان گفت که ریشه ماکا بر سطوح هورمون‌ها نیز تاثیرگذار است و می‌تواند سطوح هورمون‌هایی از قبیل تستوسترون یا دیگر هورمون‌های تولید مثلی در مردان بارور و سالم را افزایش دهد.

 با این حال باید مطالعات بیشتری در خصوص فواید و خطرات این گیاه صورت گیرد.

دیگر نکات در خصوص تقویت باروری مردان

روش‌های مختلفی برای بهبود باروری وجود دارد اما با توجه به شناسایی مشکل باید آنها را انتخاب کرد. به یاد داشته باشید که باروری و میل جنسی با سلامت عمومی در ارتباط هستند. از همین هرآنچه که موجب سلامت عمومی شما شود می‌تواند روی باروری و میل جنسی نقش داشته باشد. از دیگر نکاتی که در جهت تقویت باروری و تعداد و کیفیت اسپرم باید به آنها توجه کرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سعی کنید یک سبک زندگی سالمی را داشته باشید زیرا شیوه‌های ناسالم  سبک زندگی می‌توانند نقش مهمی روی باروری داشته باشند.

وزن خود را کاهش دهید. گفتنی است چاقی با ناباروری در ارتباط است. اگر نابارور و چاق هستند کاهش وزن باید یکی از هدف‌های اصلی شما در زندگی باشد.

سعی کنید مصرف الکل را کنار بگذارید. الکل می‌تواند سطوح تستوسترون را کاهش دهد و در کیفیت مایع منی اختلال ایجاد کند.

افزایش اسپرم: خواب کافی و گردو

مطالعات نشان می‌دهد که مصرف ناکافی فولات می‌تواند بر کیفیت مایع منی تاثیر بگذارد. از همین رو سعی کنید مصرف کافی فولات داشته باشید.

خواب کافی و راحت برای حفظ عمومی بدن ضروری است. کمبود خواب یا زیاد خوابیدن هر دو می توانند موجب پایین آمدن کیفیت مایع منی شوند.

سعی کنید گردو را در سبد غذایی خود بگنجانید چرا که این ماده مغذی سرشار از آنتی اکسیدان است و می‌تواند برای باروری بسیار موثر باشد.

مصرف مکمل‌ها را فراموش نکنید. مکمل‌های انتی اکسیدانی نقش مهمی در زمنیه باروری دارند. مطالعات نشان می‌دهند که کوانزیم Q10 کیفیت مایع منی را بهبود می‌بخشد.

از مصرف بیش از اندازه سویا پرهیز کنید. سویا سرشار از ایزوفلاون است و باعث کیفیت پایین مایع منی می‌شود.

دیگر عوامل افزایش اسپرم

به طور کلی ناباروری امروزه بسیاری از مردان در سرتاسر دنیا را تحت تاثیر قرار داده است. اگر شما هم با این مشکل مواجه هستند در وهله اول باید به فکر بهبود سلامت کلی خود باشید. بسیاری از نکاتی که در این مطلب ذکر شد می‌توانند نقش مهمی در سلامت عمومی شما داشته باشند. در شرایطی که ناباروی همواره قابل درمان نیست اما می‌توان در برخی مواقع با تغییر سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی سالم و استفاده از مکمل‌ها تا حدودی این مشکل را پیشگیری و یا درمان کرد. تغذیه و ورزش‌های مناسب می‌تواند روش خوبی برای تقویت اسپرم و توانایی باروری باشد. از جمله بهترین ورزش‌ها برای این کار می‌توان به ورزش هوازی سبک مانند پیاده روی و شنا و دوچرخه سواری اشاره کرد.