بیماری زونا (Shingles) یک عفون ویروسی دردناک است و می‌تواند هرکسی که حداقل یک بار آبله مرغان داشته است به آن مبتلا شود. بعد از فعالیت اولیه عفونت، ویروس  واریسلا زوستر در بافت عصبی حسی نزدیک به نخاع و مغز غیرفعال باقی می‌ماند و در انتظار یک فعالیت مجدد برای شینگل شدن است. هرساله در آمریکا، بیش از یک میلیون نفر تحت تاثیر این ویروس که به عنوان شینگل یا زونا شناخته می‌شود قرار می‌گیرند. تقریبا نیمی از نمونه‌های عفونت شینگل در افراد حداقل ۶۰ سال دیده می‌شود.

بخوانید: بیماری زونا چیست + درمان زونا روی صورت

تفاوت زونا با تبخال

اگرچه ویروس شینگل یا زونا بخشی از خانواده ویروس تبخال است، اما همان ویروس‌ها نیستند که موجب تبخال‌ تناسلی و تاول تبخالی می‌شوند. بسیاری از افراد مبتلا به زونا به نظر می‌رسد که مسری هستند. ویروس واریسلا زوستر، که مسئول تبخال و زونا است می‌تواند با تماس مستقیم با مایعی که از جوش‌ها و تاول‌های حاصل از زونا است ایجاد شود. همچنین ممکن است موجب آبله مرغان در کسانی که قبلا با این ویروس آلوده نشده‌اند شود.

وقتی کسی مبتلا به زونا می‌شود، آنها ابتدا خارش و سوزش و بی حسی پوست معمولا در یک طرف بدن را تجربه می‌کنند. بعد از ۲ الی ۳ روز، دسته‌ای از تاول‌های چرکی ظاهر می‌شوند. این دسته تاول‌ها با پوست قرمز احاطه می‌شوند. جوش و تاول‌ها تا مدت ۳ الی ۵ روز ظاهر می‌شوند. در این زمان فرد تاثیرگذار است. یعنی بیماری او واگیردار است. اگر شخصی دیگر با تاول‌ها تماس مستقیم داشته باشد، او هم می‌تواند مبتلا شود.

راه انتقال زونا

انتقال تنها از طریق تماس مستقیم با تاول‌‌ها رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به آبله مرغان در کسانی که قبلا با این ویروس آلوده نشده‌اند شود. در طول این زمان یعنی قبل از ظاهرشدن تاول‌ها و بعد از کبره بستن، پوست هیچ خطر انتقال ویروس ندارد. اگر تاول‌ها آسیب ببینند یا شکست شوند یا اگر به خوبی پوشش داده شوند، ویروس امکان پخش ندارد. روش‌های پیشگیری از انتقال ویروس آسان است، چند مورد را در ادامه ذکر می‌کنیم.

روش های پیشگیری از زونا

پوشاندن جوش‌ها و جلوگیری از تماس با آن

شسشوی دست با مایع دستشویی به طور منظم

جلوگیری از تماس داشتن با افرادی که تاول‌های آن شکل گرفته است.

افراد باید بعد از اینکه تاول‌های آن‌های شکل گرفت از این موارد که در ادامه گفته می‌شود جلوگیری کنند:

زنان بارداری که تاکنون آبله مرغان نگرفته‌اند باید از این افراد مبتلا دوری کنند.

کودکانی که تاکنون آبله مرغان نگرفته‌اند یا واکسیناسیون نشده‌اند.

نوزادانی که زود متولد می‌شوند یا با وزن کم به دنیا می‌آیند.

افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، برای مثال، مبتلایان به عفونت HIV، آنهایی که تحت درمان‌ سرطان هستند یا کسانی که سرطان‌های خاص مانند لوسمی یا لنفوم دارند.

شخصی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است کسی باشد که از داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده می‌کند، کسانی که تحت شیمی درمانی هستند، افراد مبتلا به ایدز و کسانی که پیوند عضو داشته‌اند.

شینگل یا همان زونا نمی‌تواند از شخصی به شخص دیگر پخش شود، اما ویروس هرپس زوستر که ابتدا باعث آبله مرغان و بعد زونا می‌شود این امکان پخش شدن را دارد می‌تواند. این عفونت نمی‌تواند از طریق سرفه، عطسه یا تماس عادی انتقال یا پخش شود مگر اینکه فرد با جوش‌ها تماس داشته باشد، ازهمی رو در تماس با افراد مبتلا به زونا باید مراقب بود و از وسایل آنها استفاده نکنید.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به زونا هستند

در واقع می توان گفت که همه افراد در معرض خطر زونا قرار دارند اما وقتی بزرگ تر می شوید ، احتمال بیشتری وجود دارد که زونا بگیرید . افرادی که از بیماری هایی که سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهند ، مانند بیماری های خونی ، دیابت ، سرطان ، مننژیت ، ضعف بدنی ، ویروس تب خال و رنج می برند ممکن است بیشتر در معرض زونا  گرفتن باشند.علاوه بر این ، اگر شما داروهایی مصرف کنید که سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرارمی دهند، احتمال این وجود دارد که زونا بگیرید .

برخی افراد خاص هستند که بیشتر در معرض این مبتلا شدن قرار دارند. افرادی از قبیل:

کسانی که بخاطر مشکلاتی مانند اچ آی وی(HIV)، لوسمی یا لنفوم سیستم ایمنی ضعیف دارند.

کسانی که با داروهای سرکوب کننده ایمنی درمان می‌شوند.

کسانی که بعد از دریافت پیوند دارو مصرف می‌کنند.

کسانی که آبله مرغان داشته‌اند

کسانی که بالای ۵۰ سال هستند.

سن ابتلا به زونا

زونا بیشتر در افراد مسن ۶۰ تا ۸۰ ساله دیده می‌شود. از هر ۳ نفر ۱ نفر احتمال ابتلا به زونا دارند و این مشکل بیشتر در سنین بالای ۶۰ سال در آنها رخ خواهد داد. سیستم ایمنی بدن افراد مسن‌تر معمولا ضعیف‌تر است؛ به همین دلیل بیشتر در معرض خطر هستند. این افراد علائم بیشتری نیز نسبت به سایرین تجربه می‌کنند و تاول‌های باز باعث تحریک پوستی بیشتر و عفونت‌های میکروبی در آنها می‌شود. ضمن اینکه در معرض سینه پهلو و تورم و التهاب مغزی نیز قرار می‌گیرند. بنابراین مراجعه به پزشک برای درمان ضدویروسی بسیار مهم است.

افرادی باید با پزشک خود در مورد عوامل خطرناکی که ممکن است نگران کننده باشند صحبت کنند. پزشک مطمئنا توصیه‌هایی برای کاهش این خطر این عوامل می‌کند.

نشانه‌های بیماری زونا

کسانی که زونا را تجربه می‌کنند علائمی که در ادامه گفته می‌شود را تجربه می‌کنند:

زونا معمولا ً روی یک طرف بدن ، در امتداد عصب های انتهایی و در برخی موارد خاص که می توانند در هر دو طرف بدن پخش شوند.

دردی که ممکن است شدید شود.

جوش‌های که همه جا گسترده می‌شوند

جوش در چشم

تاول‌های چرکی که در طی ۷ الی ۱۰ روز بیرون می‌آیند و در ۲ الی ۴ هفته برطرف می‌شوند

تب

سردرد

لرز

ناراحتی معده

حساسیت نسبت به لمس کردن یا نور

خارش

خستگی

بسیاری از کسانی که به این عفونت دچار می‌شوند معمولا درد، خارش یا سوزش در محل جوش‌ها به مدت ۱ تا ۵ روز قبل از اینکه زونا ایجاد شود تجربه می‌کنند. جوش‌ها و درد در طول شیوع بیماری معمولا وجود ندارند.

عوارض بیماری زونا

زونا می‌تواند موجب چند عوارض شود. این عوارض شامل موارد زیر است.

عفونت چشم

از دست دادن بینایی وقتی زونا در ناحیه چشم یا نزدیک آن ایجاد می‌شود.

مشکلات عصبی مانند از کار افتادگی موتور عصب:ویروس در تاول ها در سلول های نخاع و اعصاب داخلی منجر به فلج شدن موتور اعصاب می شود.

فلج صورت، مشکلات شنوایی و مشکل تعادل

عفونت پوستی ناشی از باکتری‌ها

به ندرت موجب مرگ و ذات الریه می‌شود

دردهای طولانی که ناشی از دردهای عصبی بعد از آن که نورالژی (PHN) نامیده می‌شود است.

بیماری های مرتبط با مغز: وقتی ویروس جمجمه را آلوده می‌کند ، می تواند به مننژیت منجر شود .بدون پردازش به موقع ، می‌تواند منجر به تهدیدی برای زندگی شود.

بیماری های روده ها و مجاری ادرار :ویروس ها به سیستم عصبی داخلی نفوذ می‌کنند و منجر به علائمی در روده ها و مجرای ادرار می‌شوند.

زخم: در افرادی که پوست آن ها تاول های بزرگ دارند ، زگیل و نکروز را نیز ممکن است به همراه داشته باشند.

تشخیص و درمان زونا

به طور معمول بیماری زونا با درد و معاینات فیزیکی تشخیص داده می‌شود. در برخی مواقع نمونه‌ای از ویروس می‌تواند برداشته و آزمایش شود.

اگرچه ویروس زونا یا شینگل نمی‌تواند درمان شود، درمان‌های دارویی در دسترس است. این درمان‌ها شامل، داروهای آسیکلوویر(زوویراکس)، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر است. این داروهای ضد ویروسی می‌توانند حساسیت این نشانه‌ها را کاهش دهند و مدت بیماری را کوتاه‌تر کنند.

درد ناشی از این بیماری می‌تواند با استفاده از داروهای خاصی مانند مواردی که در ادامه گفته می‌شود کاهش یابد.

کرم کپسایسین معمولی، کمپرس‌های مرطوب،  لوسیون کالامین، برای خرید  کرم کپسایسین  و لوسیون کالامین از طریق آنلاین می‌توانید اقدام کنید.

گاباپنتین، دارویی است که برای درمان دردهای عصبی استفاده می‌شود.

داروهای بی حسی مانند کرم، ژل یا اسپری لیدوکائین

داروهای آرام بخش

اپیدورال جهت تزریق کورتیکواستروئید

بیحسی‌های موضعی

پوشیدن لباس‌های گشاد می‌تواند کمک زیادی تا بهبود جوش‌ها و تاول‌ها کند

سعی کنید جوش‌ها و تاول‌ها را تمیز و خشک نگه دارید تا دچار عفونت نشوند.

حمام گرفتن با بلغور جوی دوسر کلوئیدی برای التیام درد و خارش.

پیشگیری بیماری زونا

اگر شخصی قبلا آبله مرغان داشته است، جلوگیری از شینگل می‌تواند مشکل باشد.اما شخصی که هرگز دچار آبله مرغان نشده است، معمولا دچار زونا نمی‌شود.

مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها توصیه می‌کنند، افرادی بالای ۶۰ سال حداقل یک بار باید واکس زونا را زده باشند. اگرچه با زدن واکس هنوز احتمال مبتلا شدن به زونا وجود دارد، اما حساسیت و مدت زونا می‌تواند در چنین افرادی کاهش پیدا کند.

افراد باید قبل از زدن واکس با پزشک خود مشورت کنند تا اطمینان حاصل کنند آیا زدن واکس خوب است یا خیر. تزریق در کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، باردار هستند یا عفونتی دارند نباید صورت بگیرد.

همچنین کودکان و نوجوانان و بزرگسالان تزریق را در دو دوز دریافت می‌کنند. اگرچه شانس کمی برای آلوده شدن با واکسن وجود دارد اما واکسیناسیون در صورت بروز آبله مرغان در کاهش علائم کمک می‌کند.

راه انتقال زونا

اکثر افراد یک بار فقط زونا می‌گیرند و دوباره به آن دچار نمی‌شوند. در دوران بارداری بیماری زونا معمولا وجود ندارد اما امکان پذیر است. از همین رو اگر فردی که مبتلا به زونا است با شما تماس داشته باشد و اگر واکسینه نشده باشید و همچنین قبلا آبله مرغان نگرفته‌اید، بگیرید. آبله مرغان در دوران بارداری می تواند منجر به نقص های مادرزادی شود پس زدن واکسن آبله مرغان قبل از بارداری می تواند یک قدم مهم در محافظت از جنین باشد.اگر در دوران بارداری دچار خارش شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید .داروهای ضد ویروس که برای درمان زونا مورد استفاده قرار می‌گیرند ، می توانند به طور ایمن در طول دوران بارداری مورد استفاده قرار گیرند . آنتی هیستامین هم چنین می‌تواند به کاهش خارش کمک کند و استامینوفن می تواند درد را کاهش دهد.