سرماخوردگی معمولی به وسیله‌ی عفونت ویروسی در سینوس‌ها، گلو و بینی ایجاد می‌شود. اگرچه سرماخوردگی بسیار رنج‌آور و ناخوشایند است اما عموماً نباید موجب نگرانی باشد.
در اکثر قریب به‌اتفاق موارد علیرغم احساس بد، عطسه، سرفه، درد گلو و آبریزش بینی، سرماخوردگی یک عفونت خودبه‌خود تمام شونده است یعنی خودش بدون اینکه نیازی به درمان خاصی داشته باشد به مرور زمان بهبود می‌یابد.
اکثر افراد در عرض یک هفته بهتر می‌شوند اما گاهی این زمان طولانی‌تر هم می‌شود. در این مطلب نگاهی انداخته‌ایم به راه‌های درمان علائم بیماری سرماخوردگی.
چند واقعیت در مورد سرماخوردگی و راه درمان آن:
- سرماخوردگی به احتمال زیاد خودش خوب می‌شود.
- درمان‌ها به دنبال آسان‌تر کردن زندگی و مدیریت علائم آن در طول دوره‌ی سرماخوردگی هستند.
- هیچ درمانی برای سرماخوردگی وجود ندارد بنابراین تدابیر مختلف فقط برای کاهش علائم آن هستند.
۱. آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شوند. سرماخوردگی‌ها اما توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند و به آنتی‌بیوتیک‌ها جواب نمی‌دهند. آنتی‌بیوتیک‌ها نه کمکی به سریع‌تر خوب شدن بیمارها می‌کنند و نه مانع انتقال سرماخوردگی به دیگران می‌شوند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند ترس از ابتلا به عوارض ثانویه دلیل موجهی برای تجویز آنتی‌بیوتیک در سرماخوردگی‌های معمولی نیست. البته همین پژوهش‌ها می‌گویند در مورد افراد مسن که دچار عفونت سینه و ریه می‌شوند مصرف آنتی‌بیوتیک می‌تواند خطر ابتلا به ذات‌الریه را کاهش دهد.
۲. سرخار گل
سرخار گل گیاه بومی آمریکای شمالی است. مردم بومی از آن به عنوان درمان گیاهی طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده می‌کنند. مطالعاتی که بر روی این گیاه صورت گرفته به نتایج متفاوتی رسیده‌اند.
مثلاً پژوهشی که سال ۲۰۰۷ منتشر شد دریافت که این داروی گیاهی می‌تواند طول دوره‌ی سرماخوردگی را به طور متوسط ۱.۴ روز کاهش دهد و شانس ابتلای فرد به سرماخوردگی را تا ۵۸ درصد پایین بیاورد.
محققان دانشگاه مدیسون ویسکانسین اما به نتایج متفاوتی دست یافتند. در یافته‌های آنان سرخار گل هیچ اثر مهمی بر سرماخوردگی ندارد و فقط طول دوره‌ی علائم سرماخوردگی نهایتاً نصف روز کاهش می‌دهد.
۳. آب
تعریق و آبریزش بینی در هنگام سرماخوردگی شایع است و این علائم ممکن است موجب خشکی بدن شوند. لازم است آب ازدست‌رفته دائماً جایگزین شود. بهترین نوشیدنی برای این کار آب است.
وقتی فردی به سرماخوردگی مبتلا می‌شود باید زیاد آب بنوشد. یادتان باشد قهوه و نوشیدنی‌های کافئین دار ممکن است موجب از دست رفتن آب بدن شوند بنابراین از مصرف آنها پرهیز کنید.
۴. سوپ مرغ
متخصصان معتقدند سوپ مرغ واقعاً به درمان علائم سرماخوردگی کمک می‌کند. آنها معتقدند این سوپ مانع تحرک نوتروفیل‌ها می‌شود یعنی همان سلول‌های دستگاه ایمنی بدن که موجب التهاب می‌شوند. ضمناً سوپ مرغ چون پر از آب است می‌تواند به تأمین مایعات بدن هم کمک کند.
۵. استراحت
استراحت و خواب زیاد نه تنها موجب تسکین برخی از علائم می‌شود و حال عمومی فرد را بهتر می‌کند بلکه می‌تواند طول دوره‌ی سرماخوردگی را کاهش دهد. خوابیدن به دستگاه ایمنی بدن کمک می‌کند مؤثرتر با ویروس‌ها مقابله کند.
۶. بهداشت
بهداشت مناسب برای جلوگیری از سرایت عفونت بسیار مهم است. از رفتن به مدرسه و محل کار وقتی هنوز ناخوشید پرهیز کنید.
هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان و بینی خود را با دستمال بگیرید و دستمال را بلافاصله دور بریزید. دست‌ها را مرتباً با آب گرم و صابون کاملاً بشویید.
اگر هنگام عطسه و سرفه دستمال در اختیار ندارید قسمت داخلی آرنج خود را جلوی دهان خود بگیرید. متخصصان می‌گویند چون این قسمت از بدن با دیگر سطوح تماسی ندارد موجب انتقال بیماری نمی‌شود.
۷. آب‌نمک
قرقره‌ی آب‌نمک- قرقره‌ی محلول نمک و آب گرم می‌تواند درد گلو را ولو موقتاً متوقف کند. محلول نمکی می‌تواند مایعات اضافی را از بافت‌های ملتهب پشت گلو و حلق خارج کند و در نتیجه درد را کاهش دهد. قرقره‌ی آب نمک همچنین موجب رقیق شدن ترشحات می‌شود و خارج کردن آنها را آسان‌تر می‌کند.
محلول نمکی- محلول نمکی که در داروخانه‌ها وجود دارد به نوزادان و کودکان کمک می‌کند گرفتگی بینیشان برطرف شود. چون نوزادان و بچه‌های کوچک نمی‌توانند قرقره کنند استفاده از چکاندن محلول نمکی در بینی را می‌توان جایگزین آن کرد.
۸. بخور
بخور می‌تواند علائم گرفتگی مجاری تنفسی را بهبود دهد. برای انجام یک بخور سنتی این کارها را انجام دهید:
- یک قابلمه را نصف آب کنید و بجوشانید
- بعد از جوش آمدن قابلمه را روی یک سطح محکم قرار دهید.
- بیمار پشت قابلمه بنشیند و یک حوله روی سر خود و قابلمه بیندازد.
- چشمانتان را ببندید و نفس عمیق بکشید.
- حواستان باشد بخار وارد چشمانتان نشود. بخور برای کودکان کوچک مناسب نیست چون خطر سوختگی وجود دارد. به جای آن می‌توانید کودک را در حمامی که از بخار آب داغ پر شده چند دقیقه‌ای بگذارید تا در بخار نفس بکشد.
۹. روی
مطالعات قبلی به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف روی برای مقابله با علائم سرماخوردگی مفید است. اکثر این مطالعات می‌گویند روی را باید در ۲۴ ساعت اولی که علائم سرماخوردگی خود را نشان می‌دهند شروع کرد.
محققان کانادایی اخیراً دریافته‌اند که روی معمولاً روی بزرگ‌سالان بهتر جواب می‌دهد تا کودکان. این محققان می‌گویند اگر دز بالایی از روی مصرف شود ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. یکی از عوارض جانبی جدی از دست دادن دائمی حس بویایی است. قبل از اینکه روی مصرف کنید حتماً در مورد دز مناسب و نحوه‌ی مصرف آن با پزشک مشورت کنید.
۱۰. ویتامین C
مطالعه‌ی گسترده‌ای که سال ۲۰۱۳ بر روی اثر ویتامین C انجام شد به این نتیجه رسید که دوره‌ی سرماخوردگی در افرادی که از پیش روزانه ۲۰۰ میلی‌گرم مکمل ویتامین C دریافت می‌کرده‌اند کوتاه‌تر است. اما بعد از شروع شدن علائم سرماخوردگی، خوردن ویتامین C فایده‌ای ندارد.
۱۱. آنتی هیستامین‌ها
آنتی هیستامین‌های مسکن ( نسل اول) ممکن است در کاهش برخی از علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی و چشم، سرفه و عطسه اندکی مؤثر باشند. با این حال متخصصان مطمئن نیستند فواید مصرف آنتی هیستامین‌ها از عوارض جانبی آن بیشتر باشد. مطالعات نتایج متفاوتی در این زمینه داشته‌اند.
بسیاری از متخصصان می‌گویند آنتی هیستامین‌ها با خشک کردن غشای بینی سرعت حرکت ترشحات را کم می‌کند و بدین ترتیب خلاص شدن از میکروب‌ها و خارج شدن آنها از بدن را مختل می‌کنند.
بررسی که اخیراً انجام شده نشان می‌دهد آنتی هیستامین‌ها اگر در دو روز اول درمان در بزرگ‌سالان مصرف شود ممکن است برخی از علائم را به‌صورت کوتاه‌مدت کاهش دهند. شواهد کافی برای تعیین اثرگذاری این داروها در کودکان وجود ندارد. بار دیگر تأکید می‌کنیم ممکن است عوارض جانبی آنتی‌هیستامین‌ها از فوایدشان بیشتر باشد.
۱۲. ضد احتقانها
ضد احتقانها داروهایی هستند که موجب انقباض غشاء داخل بینی می‌شوند و از این طریق تنفس را تسهیل می‌کنند. دو نوع داروی ضد احتقان خوراکی و موضعی وجود دارد. ضداحتقان‌های موضعی نباید بیش از ۵ روز مصرف شوند مگر دکتر تجویز کرده باشد زیرا مصرف طولانی‌تر این داروها ممکن است اثر معکوس دهد و بینی را بیشتر مسدود کند.
بیمارانی که به فشار خون بالا مبتلا هستند نباید از داروهای ضد احتقان استفاده کنند مگر تحت نظارت پزشک. بسیاری پژوهشگران شک دارند که اصلاً داروهای ضد احتقان فایده‌ای داشته باشند یا تجویزشان کار درستی باشد زیرا حتی اگر خاصیتی داشته باشند بسیار کوتاه مدت است. داروهای ضد احتقان را افرادی که تحت درمان با داروهای ضد افسردگی MAOI هستند هم نباید مصرف کنند.
۱۳. داروهای ضد سرفه
داروهای ضد سرفه‌ی بدون نیاز به نسخه ممکن است برای کودکان خطرناک باشند. سازمان غذا و داروی آمریکا می‌گوید نباید این داروها را به کودکان زیر دو سال داد.
۱۴. درمان تب و درد
مسکن‌ها و تب‌برها می‌توانند مفید باشند. اگرچه تب بالا چیز مطلوبی نیست اما تب خفیف خیلی هم بد نیست چون کمک می‌کند بدن سریع‌تر با عفونت‌ها مبارزه کند. وقتی دمای بدن بالا می‌رود تکثیر ویروس‌ها و باکتری‌ها دشوارتر می‌شود. به استثنای کودکان خیلی کم سن و سال، پزشکان دیگر توصیه نمی‌کنند که در سایر افراد تب‌های خفیف را پایین بیاورید.
با این حال اگر بیمار احساس رنج و ناراحتی زیادی دارد استفاده از داروهای تب‌بر ایرادی ندارد. آسپرین را تنها باید بزرگ‌سالان مسن‌تر مصرف کنند نه بچه‌ها و جوانان.
استامینوفن یا ایبوپروفن برای تسکین درد و تب هر دو به کار می‌رود. برای مصرف میزان مناسب این داروها با پزشک یا داروساز موثق مشورت کنید و آنها را طبق برنامه‌ی زمانی مشخص مصرف کنید. مصرف بیش از حد این داروها موجب آسیب به کلیه‌ها و کبد و حتی از کار افتادن آنها می‌شود.
۱۵. دستگاه‌های رطوبت ساز
در طول ماه‌های سرد سال وقتی دستگاه‌های گرم‌کننده موجب خشکی هوا می‌شود، دستگاه رطوبت ساز به مرطوب ماند گلو و بینی کمک می‌کند.
منبع: medicalnewstoday