۱. دستان خود را تمیز نگه دارید
اولین توصیه برای درمان اسهال تمیز نگه داشتن دست‌ها است. شایع‌ترین علت اسهال حاد عفونت‌های میکروبی است از جمله عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا انگلی. عفونت‌ها معمولاً از طریق دستان آلوده به بدن منتقل می‌شوند بنابراین شستن دست‌ها با آب و صابون ساده‌ترین راه برای پیشگیری از اسهال است.
- قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از دستشویی دست‌های خود را بشویید. علاوه بر این بعد از عوض کردن پوشک بچه، بازی کردن با حیوانات خانگی و تماس با پول هم دستان خود را بشویید.
- حداقل به مدت ۲۰ ثانیه دستان خود را با صابون بشویید قبل از آن‌که با آب آن را کاملاً آبکشی کنید و یادتان باشد زیر ناخن‌ها را هم بشویید.
- دستان خود را خیلی با مواد ضد باکتری الکلی نشویید چون این کار مقاومت باکتریایی ایجاد می‌کند.
۲. سبزیجات و میوهها را آبکشی کنید
یکی دیگر از کارهای واجبی که برای جلوگیری از اسهال باید انجام داد شستن میوهها و سبزیجات است. سطوح سبزیجات و میوهها معمولاً با ترکیبی از خاک و کرم‌های انگلی پوشیده شده است. بنابراین ضروری است میوهها و سبزیجات را قبل از مصرف یا فرآوری به دقت شست.
سبزیجات و میوهها را به مدت ۳۰ دقیقه در آب گرم فرو ببرید و بعد با یک مسواک تمیز و مقداری نمک سطح آن‌ها را بشویید و بعد آبکشی کنید.
ضد عفونی‌‌کننده‌های طبیعی مانند سرکه سفید، ید رقیق شده، اسید سیتریک، آب لیموی تازه و آب‌نمک برای شستن سبزیجات مناسب هستند.
۳. آب بهداشتی بنوشید
آب شیر با اینکه ممکن است بی‌طعم به نظر بیایید اما در کشورهای توسعه یافته برای جلوگیری از انتقال عوامل بیماری‌زا از طریق آب به اکثر منابع آبی کلر و دیگر مواد شیمیایی اضافه می‌کنند.
اما آب بهداشتی در برخی کشورها برای همه در دسترس نیست. بنابراین هنگام سفر به این کشورها از نوشیدن آب شیر، تکه‌‌های یخ یا مسواک زدن با آب شیر پرهیز کنید. به‌جای آن از بطری‌های آبی که در مغازه‌ها فروخته می‌شود استفاده کنید.
در نواحی روستایی هنگام استفاده از آب چاه دقت کنید. آب چاه ممکن است توسط فضولات حیوانی و انسانی آلوده شده باشد.
اگر از کیفیت آب شیر در منزل خودتان راضی نیستید می‌توانید یک دستگاه تصفیه آب نصب کنید. این دستگاه میتواند ذرات آلوده و انگل‌ها و همچنین مواد شیمیایی سمی که موجب دردهای شکمی و اسهال می‌شود را فیلتر کند.
۴. فیبر بیشتری بخورید
فیبر میتواند آب بیشتری به خود جذب کند و مدفوع را سفت‌تر کند و در نتیجه اسهال را کاهش دهد. توصیه شده زنان روزانه ۲۵ گرم و مردان ۳۸ گرم فیبر مصرف کنند. به رژیم غذایی کسانی که به اسهال مبتلا شده‌اند فیبر خوراکی اضافه کنید.
برنج قهوه‌ای، جو و دیگر غلات کامل منبع خوبی برای فیبر خوراکی هستند. غلات پخته شده با مرغ یا سوپ میتواند نمک ازدست‌رفته‌ی بدن را جبران کند. غذاهای حاوی پتاسیم و فیبر شامل سیب‌زمینی آب‌پز و موز و هویج پخته شده می‌شود.
۵. رژيم BRAT را امتحان کنید
غذاهای این رژیم شامل موز (B)، برنج (R)، پوره‌ی سیب (A) و نان تست (T) است. این غذاها موجب سفت شدن مدفوع می‌شود و مواد مغذی لازم را بدون اینکه موجب ناراحتی معده شود برای بدن فراهم می‌کند. نان غلات کامل و برنج قهوه‌ای را انتخاب کنید. این نان حاوی فیبر زیاد و مواد مغذی مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی است. پوره‌ی سیب حاوی پکتین است که موجب سفت شدن مدفوع می‌شود. آب سیب برعکس موجب لینت مزاج می‌شود که اسهال را تشدید می‌کند.
اگر دچار استفراغ هم هستید از خوردن غذاهای جامد پرهیز کنید و به جای آن غذاهای سوپی بخورید.
۶. بیسکوییت شور بخورید
تعجب نکنید، این یکی از راهکارهایی است که حتماً باید در این لیست گنجانده شود. بیسکوییت‌های شور موجب تسکین درد شکم می‌شوند. بعضی بیسکوییت‌ها فیبر هم دارند که به سفت شدن مدفوع کمک می‌کند. اگر بدن شما گلوتن را نمی‌تواند به خوبی تحمل کند می‌توانید به‌جای بیسکوییت‌هایی که از آرد گندم ساخته شده‌اند از بیسکوییت‌های برنجی استفاده کنید.
۷. به مراحل فرآوری برخی غذاها دقت کنید
معمولاً به این مورد آن‌چنان که باید دقت کافی نمی‌شود. غذاهای آلوده به باکتری از اصلی‌ترین علل ایجاد اسهال هستند. همبرگر به خصوص از آن غذاها است چرا که بسیاری از قسمت‌های گاو که برای تولید آن با هم ترکیب می‌شود ( از جمله روده‌ها) حاوی باکتری هستند. بنابراین هنگام فرآوری همبرگر،استیک، غذاهای دریایی و تخم‌مرغ توجه داشته باشید این غذاها را در دمای به اندازه‌ی کافی داغ تهیه کنید تا باکتری‌های درون آن‌ها کشته شوند.
استفاده از ماکرویو برای تهیه‌ی این غذاها راه مؤثر و قابل اطمینانی برای کشتن باکتری‌ها نیست. به جای آن از آب پز کردن در قابلمه، سرخ کردن در ماهیتابه و گریل کردن و پختن استفاده کنید. به طور مرتب چاقوها، ظروف آشپزخانه و تخته‌های آشپزخانه را ضدعفونی کنید.
سالمونلا نوعی از مسمومیت غذایی است که توسط باکتری سالمونلا انتریکا ایجاد می‌شود که در گوشت گاو، شیر غیرپاستوریزه و تخم‌مرغ زیاد وجود دارد.
همیشه قبل و بعد از غذا پختن به خصوص غذاهای خام دستان خود را بشویید.
۸. پرهیز از غذاهایی که موجب اسهال می‌شوند
راه دیگر برای جلوگیری از اسهال این است که از غذاهایی که موجب اسهال می‌شوند پرهیز کنید. برخی از غذاها موجب تحریک و انقباض جهاز هاضمه می‌شوند و در کوتاه مدت اسهال ایجاد می‌کنند. اگر دستگاه گوارش حساسی دارید یا به مشکلات گوارشی مانند سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر مبتلا هستید باید حواستان به این غذاها باشد.
غذاهایی که باید مصرفشان را محدود کنید شامل غذاهای سرخ‌کردنی، فلفل کایین تند، غذاهایی که فیبر محلول بالایی دارند ( مانند آب سبزیجات) می‌شوند.
ترکیب کردن چند گروه غذایی در یک وعده میتواند در برخی افراد موجب اسهال شود. چرا که دستگاه گوارش برای هضم برخی غذاها مانند گوشت زمان زیادی لازم دارد و برای هضم برخی دیگر مانند میوهها زمان کمی می‌خواهد. به همین دلیل دستگاه گوارش به دردسر زیادی می‌افتد.
اشتها‌آور، غذای اصلی و دسر را هم‌زمان نخورید و بین آن‌ها فاصله بیندازید. این کار میتواند از درد شکم و اسهال پیشگیری کند.
برخی نوشیدنی‌ها هم ممکن است موجب اسهال شوند مانند نوشیدنیهای کافئین دار و کربوهیدرات‌های هیدروژنه (آسپارتام یا سوربیتول).
۹. اگر بدنتان به لاکتوز حساسیت دارد محصولات لبنی نخورید
حساسیت به لاکتوز وقتی به وجود می‌آید که بدن نمی‌تواند لاکتیز کافی برای هضم شکر موجود در شیر تولید کند. میزان لاکتوز هضم نشده در روده‌ی بزرگ تجمع می‌کند و موجب ناراحتی‌‌‌هایی مانند نفخ، اتساع شکم، گرفتگی شکم و اسهال شود.
اگر احتمال می‌دهید به لاکتوز حساسیت دارید از محصولات لبنی به خصوص شیر، خامه و میلک شیک پرهیز کنید. این غذاها می‌توانند باعث اسهال افراد دچار حساسیت به لاکتوز شوند.
اگر می‌خواهید با وجود حساسیت به لاکتوز همچنان محصولات لبنی مصرف کنید می‌توانید کپسول‌های لاکتیز را از داروخانه تهیه کنید و در هر وعده مصرف لبنیات یک یا دو عدد از آن‌ها را بخورید.
۱۰. مایعات را جرعه جرعه بنوشید
اگر اسهال به دنبال درد شکم و استفراغ به وجود آمده باشد نوشیدن یک‌باره‌ی آب میتواند آن را بدتر کند. بنابراین باید آب را جرعه جرعه و در طول روز بخورید تا معده به حالت ثبات برگردد. می‌توانید برای جایگزینی آب بستنی بخورید. این گزینه برای بچه‌های دچار اسهال از همه بهتر است.
۱۱. مایعات کافی بنوشید
اسهال موجب می‌شود بدن میزان زیادی آب را از دست بدهد. برای جلوگیری از خشکیدگی بدن باید مقدار زیادی آب بنوشید. آب مهم است اما شما باید نوشیدنیهای دیگری که حاوی الکترولیت‌هایی مانند سدیم، کلراید و پتاسیم باشند را هم بنوشید. وقتی اسهال شدید است نوشیدن آب تنها نمی‌تواند الکترولیت‌های از دست رفته‌ی بدن را جایگزین کند.
مردان سالم باید روزانه ۳ لیتر آب بخورند. زنان سالم ۲.۲ لیتر آب باید بنوشند. وقتی دچار اسهال هستید آب دریافتی‌تان باید مقداری بیش از این باشد.
آب تصفیه شده، آب میوه ( به خصوص آب هویج و کرفس)، نوشیدنیهای ورزشی، مکمل‌های الکترولیت، دم‌نوش‌ها، آب زنجفیل و سوپ‌های پرنمک انتخاب‌های خوبی برای تأمین آب بدن در بزرگ‌سالان هستند.
نوشیدن آب جو هم راه خوبی برای جایگزین کردن آب بدن است. یک فنجان جو را به یک لیتر آب جوش اضافه کنید و ۲۰ دقیقه اجازه دهید بجوشد. آب آن را صاف کنید و در طول روز آن را بنوشید.
کودکان باید مایعات خوراکی مانند پدیالیته و اینفالیته بنوشند. این مایعات به رساندن مواد مغذی به بدن کودکان کمک می‌کنند و در بیشتر داروخانه‌‌ها پیدا می‌شوند. آب انگور سفید هم برای کودکانی که دچار اسهال شده‌اند مفید است.
۱۲. از نوشیدنیهای کافئین دار و گازدار بپرهیزید
خیلی‌ها در مورد اثر نوشیدنیهای کافئین دار و گازدار بر اسهال چیزی نمی‌دانند. این نوشیدنی‌ها موجب تحریک دستگاه گوارش شده و اسهال را بدتر می‌کند. ضمناً از نوشیدن الکل هم پرهیز کنید چرا که الکل باعث از دست رفتن آب بدن و تشدید اسهال می‌شود.
۱۳. با پزشک خود درباره‌ی آنتی‌بیوتیک‌ها مشورت کنید
آنتی‌بیوتیک‌ها بسته به مورد هم می‌توانند اسهال را بند بیاورند و هم ممکن است آن را به وجود بیاورد. سوءمصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باکتری‌های موجود در روده‌ی بزرگ را از بین ببرد و موجب عدم تعادل و مشکلات گوارشی از جمله اسهال شود.
از دیگر سو، در مواردی که دستگاه گوارش مورد حمله‌ی باکتریایی قرار می‌گیرد و اسهال ناشی از عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به مدت کوتاه برای درمان اسهال مؤثر است. از آنجا که مصرف آنتی‌بیوتیک میتواند اثر معکوس داشته باشد باید قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
مسمومیت‌های غذایی معمولاً خودشان در عرض چند روز تا یک هفته خوب می‌شوند بنابراین به‌جز مواردی که بیمار سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد نیازی به تجویز آنتی‌بیوتیک وجود ندارد.
اگر آنتی‌بیوتیک‌ها نمی‌توانند شرایط شما را بهبود دهند باید هم‌زمان با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، مکمل‌های پروبیوتیک هم بخورید. این مکمل‌ها حاوی باکتری‌های مفیدی هستند که معمولاً در روده‌ی بزرگ یافت می‌شوند.
برخی دیگر از داروها که ممکن است دستگاه گوارش را تحریک کند و اسهال ایجاد کنند مانند داروهای مسهل، داروهای ضد فشار خون، داروهای کاهش وزن و ضد اسیدها هستند. اگر این داروها را مصرف می‌کنید حواستان به عوارض جانبی آن باشد.
۱۴. نوشیدن دم‌نوش‌های گیاهی
درمان‌های گیاهی برای اسهال از آنجا که عوارض جانبی کمتری دارند بهتر هستند.
دم‌نوش نعنا، چای سبز و گل داوودی برای کاهش حالت تهوع همراه با اسهال بسیار مؤثر هستند. چای بابونه هم برای کودکان و هم برای بزرگ‌سالان مفید و بی‌خطر است. در مورد کودکان به‌هرحال لازم است قبل از مصرف داروهای گیاهی با پزشک اطفال مشورت شود.
به خاطر داشته باشید برخی گیاهان ممکن است اسهال را تشدید کنند از جمله آفتابگردان، آلوئه‌ورا و زردچوبه.
۱۵. از زنجبیل استفاده کنید
استفاده از زنجبیل راهی ساده و مؤثر برای درمان طبیعی اسهال است. زنجفیل میتواند با حالت تهوع و التهاب مقابله کند. شما می‌توانید آب زنجفیل را بنوشید یا چای زنجفیل درست کنید تا درد شکم و التهاب معده را کاهش دهید.
برای تهیه‌ی چای زنجبیل باید ۱۲ تکه زنجبیل تازه را با ۳ لیوان آب بجوشانید. مقداری عسل به این جوشانده اضافه کنید و میل کنید. عسل خودش میتواند به کاهش علائم اسهال کمک کند. چای زنجبیل برای زنان حامله و شیرده بی‌خطر است. با این حال زنان حامله نباید روزی بیش از یک لیوان چای زنجبیل بنوشند.
چای زنجبیل برای کودکان زیر دو سال مناسب نیست. همچنین کسانی که داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مانند آسپرین مصرف می‌کنند نباید از چای زنجبیل استفاده کنند.
۱۶. استفاده از داروهای بدون نیاز به نسخه برای درمان اسهال
داروهای ضد اسهالی هستند که برای تهیه‌شان نیاز به نسخه‌ی پزشک ندارید مانند لوپرامید و بیسموت که می‌توانند برای پیشگیری و درمان اسهال مورد استفاده قرار گیرند.
لوپرامید با آهسته کردن حرکت غذا و آب در جهاز هاضمه با اسهال مقابله می‌کند و در نتیجه‌ی آن آب بیشتری جذب بدن می‌شود و مدفوع سفت‌تر می‌شود.
بیسموت سابسالیلات هم‌زمان آب و مواد سمی روده را به خود جذب می‌کند و از عملکرد برخی باکتری‌ها و ویروس‌ها جلوگیری می‌کند. بیسموت هم موجب جذب آب به بدن می‌شود و هم آثار ضد باکتریایی دارد. بیسموت توسط افرادی که به آسپرین حساسیت دارند نباید مصرف شود.
با اینکه این داروها مؤثر هستند اما متخصصان توصیه می‌کنند آن‌ها را برای نوزادان و کودکان کم سن و سال استفاده نکنید.
داروهای ضد اسهال ممکن است عفونت‌های باکتریایی و انگلی را بدتر کنند چون اسهال راه طبیعی بدن برای دفع مواد سمی و میکروارگانیسم‌ها است. بنابراین اگر بعد از مصرف این داروها احساس کردید بدنتان به طور کلی حال بدتری پیدا کرد مصرفشان را قطع کنید.
۱۷. استفاده از عصاره‌های روغنی
استفاده از عصاره‌های روغنی مانند عصاره‌ی نعنا فلفلی از راه‌های سریع مقابله با اسهال است. تحقیقات نشان داده‌اند عصاره‌ی نعنا فلفلی توانایی کاهش التهاب شکم و جهاز هاضمه را دارد بنابراین میتواند اسهال را تسکین دهد. علاوه بر این عصاره‌ی نعنا حاوی مواد فعالی از جمله مونوترپین و منتول هست که آثار ضد اسپاسم دارند. این مواد کانال‌های کلسیم در بافت‌های نرم روده را مسدود می‌کنند و در نتیجه گرفتگی، درد و دفع مکرر را متوقف می‌کند.
۱۸. کدو تنبل
کدو تنبل حاوی فیبرهای خوراکی است که میتواند مدفوع را سفت کنند. علاوه بر این کدو تنبل مقادیر زیادی پتاسیم است که به جایگزینی مایعات بدن با الکترولیت کمک می‌کند.
۱۹. سرکه سیب
سرکه‌ی سیب میتواند سطح PH معده را تنظیم کند و باکتری‌های مضر روده را که موجب اسهال می‌شوند را از بین ببرد. یک قاشق چای‌خوری سرکه سیب را در یک لیوان آب حل کنید و روزی یک‌بار میل کنید.
۲۰. زردآلو
زردآلو خوشمزه، شیرین و مغذی است. مقادیر فراوانی مواد معدنی و ویتامین در آن وجود دارد به‌علاوه‌ی مقادیر فراوانی فیبر. زردآلو پر از ویتامین C است که برای رشد و بازسازی بافت‌های بدن ضروری است. علاوه بر این سایر ویتامین‌ها از جمله ویتامین B، E و پتاسیم هم در زردآلو فراوان است که هر کدام خواص خود را دارند.
برای کنترل علائم اسهال شما می‌توانید غذاهایی بخورید که پتاسیم زیادی دارند که یکی از آن‌ها زردآلو است.
۲۱. ماست
ماست چون دارای باکتری‌های مفید است میتواند در درمان طبیعی اسهال به کار رود. باکتری‌های مفید موجود در ماست از جمله بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس وارد جهاز هاضمه می‌شوند و باکتری‌های مضر را از بین می‌برند. بنابراین برای اینکه تعادل باکتریایی روده‌ی خود را بازیابی کنید دوزی دو کاسه ماست بخورید.
۲۲. جو
خوردن غذاهای جامد بعد از ابتلا به اسهال میتواند به حفظ و جذب مایعات در بدن کمک کند. فیبرهای فراوانی که در جو وجود دارد از هدر رفتن آب بدن و خشکی آن جلوگیری می‌کند.
۲۳. آب برنج
استفاده از آب برنج برای درمان اسهال توسط خیلی‌ها توصیه می‌شود. روشی آسان برای درمان اسهال که هم برای بزرگ‌سالان و هم برای کودکان کاربرد دارد. آب برنج نشاسته دارد که موجب حفظ الکترولیت‌ها و مایعات بدن می‌شود. علاوه بر این آب برنج موجب بهبود التهابات روده می‌شود. آب برنج به‌خصوص برای نوزادان و کودکان مفید است.
برای تهیه‌ی آب برنج فقط کافی است:
- نصف فنجان برنج قهوه‌ای را در سه فنجان آب بریزید.
- آب را بجوشانید و ترکیب را به مدت ۳۰ دقیقه روی حرارت کم بپزید
- بعد از صاف کردن برنج می‌توانید آب آن را جدا کنید و آن را در طول روز بنوشید
- آب را در یخچال نگه‌داری کنید
- این کار را تا زمان از بین رفتن علائم اسهال ادامه دهید.
۲۴. کره‌ی بادام‌زمینی
طبق نظر متخصصان، کره‌ی بادام‌زمینی میتواند فرآیند بهبود از اسهال را تسهیل کند. نان را تست کنید و روی آن کره‌ی بادام‌زمینی بمالید. در وعده‌های صبحانه یا میان وعده‌ها از کره‌ی بادام‌زمینی استفاده کنید. البته افرادی که به کره‌ی بادام‌زمینی حساسیت دارند باید از آن پرهیز کنند.
منبع: trueremedies
