فهرست مطالب
در این مطلب اطلاعاتی درباره سدیم، خواص سدیم، نقش سدیم در بدن، سدیم خون، کاربرد سدیم، کمبود سدیم، اینکه سدیم در چه غذاهایی وجود دارد، علائم کمبود سدیم می‌خوانید.
سدیم یک الکترولیت بسیار مهم و یک یون ضروری است که در مایع برون سلولی حضور دارد. یکی از فوایدی که سدیم برای سلامت دارد نقش محوری آن در عملکرد آنزیم‌ها و انقباضات ماهیچه‌ای است. سدیم برای تنظیم فشار اسمزی و نگهداری مایعات بدن بسیار مهم است. خواص ثابت‌شده‌ی دیگر سدیم برای سلامت شامل بهبود عملکرد قلب، دستگاه عصبی و جذب گلوکوز است.
اهمیت سدیم در چیست؟
سدیم برای تنظیم فشارخون لازم است و نبودش موجب نقص‌های جدی در عملکرد بدن می‌شود. سدیم می‌تواند آزادانه در همه‌جا حضور داشته باشد و در بیش از ۸۰ نوع شکل وجود دارد. به‌عنوان یک الکترولیت مایعات بدن را تنظیم می‌کنید و پیام‌های عصبی را به بدن منتقل می‌کند. برخلاف سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی گرما بر سدیم اثری نمی‌گذارد. به همین خاطر می‌تواند به اشکال مختلفی مورداستفاده قرار گیرد بدون اینکه اثر خود را از دست بدهد. علاوه بر این سدیم یکی از مواد مهم تشکیل‌دهنده‌ی اعصاب است و در انقباضات ماهیچه‌ای دخیل است. اگرچه سدیم یک ماده‌ی غذایی ضروری در هر رژیم غذایی محسوب می‌شود، اما می‌تواند موجب بروز سرطان معده و فشارخون هم بشود.
افراد مبتلا به مشکلات کلیوی یا ورم باید میزان سدیم دریافتی‌شان را محدود کنند. به‌طور خلاصه باید بگوییم سدیم یک ماده‌ی حیاتی در رژیم غذایی انسان است که برای تنظیم فعالیت‌های سلولی و عملکرد دستگاه عصبی ضروری است. اگر دچار تعرق زیاد، گرمازدگی یا کمبود آدرنالین هستید باید از مکمل‌های سدیم استفاده کنید. سدیم اضافی مرتباً از طریق ادرار از بدن دفع می‌شود بنابراین خطر مسمومیت براثر مصرف زیادی آن وجود ندارد.
علائم کمبود سدیم
میزان توصیه‌شده برای دریافت روزانه‌ی سدیم ۲۴۰۰ میلی‌گرم است. اگر به‌اندازه‌ی کافی سدیم به بدنتان نرسانید دچار علائمی می‌شوید که حتی ممکن است مرگبار باشند. یکی از جدی‌ترین قسمت‌هایی که تحت تأثیر قرار می‌گیرد سیستم عصبی است که شروع به خاموش شدن می‌کند. در کل کمبود سدیم موجب اسهال، استفراغ، سردرد، ضعف، فشارخون پایین، رخوت، اختلال حواس، سرگیجه و تحریک‌پذیری عضلانی می‌شود. درحالی‌که کمبود سدیم خطرناک است، سدیم زیادی هم می‌توانند موجب فشارخون بالا، ورم بافت‌های عصبی و ورم مغزی می‌شود. اگر افزایش میزان سدیم هم درمان نشود ممکن است حتی موجب به کما رفتن فرد شود. کاهش میزان سدیم میزان چربی تجمع یافته در قسمت‌های جنبی بدن را هم کاهش می‌دهد. به‌علاوه، سدیم اضافی خطر بروز عفونت ریوی را افزایش می‌دهد. پایین افتادن یک‌باره‌ی سطح سدیم بدن می‌تواند موجب بروز بیماری‌هایی مثل خستگی مفرط و بی‌میلی روانی شود.
منابع مهم سدیم
بهترین منابع سدیم شامل سیب، نمک‌های معمولی، سوپ‌های خانگی، کلم، زرده‌ی تخم‌مرغ، شلغم، سبزی‌های برگ‌دار و نخود می‌شوند. پنیر فرآوری شده، ماهی‌دودی، گوشت نمک‌سود شده، تنقلات، خیار شور و سس هم مقادیر فراوانی سدیم دارند، اما مصرف این‌ها عوارض جانبی دارد.
سدیم چه فوایدی برای سلامت دارد؟
سدیم در تقریباً همه‌ی مواد غذایی و عموماً به مقدار کم وجود دارد. وقتی به غذای خود نمک اضافه می‌کنید فقط آن را خوش‌طعم‌تر نمی‌کنید بلکه میزان ضروری سدیمی که بدنتان نیاز دارد را به آن می‌رسانید.
خواص سدیم
سطح مایعات بدن را تنظیم می‌کند
سدیم یکی از مواد معدنی است که در تنظیم سطح مایعات بدن دخیل است. سدیم و تعادل آب به هم وابسته‌اند. مداخل و کانال‌های سدیم چیزی است که آب را به درون سلول‌ها پمپ می‌کند و میزان مایع برون سلولی را در بدن تنظیم می‌کند.
پیشگیری از گرمازدگی
گرمازدگی وقتی پیش می‌آید که سیستم تنظیم گرمای بدن از کار می‌افتد. این نوع از گرمازدگی براثر بیش‌ازحد در معرض دما‌های بالا بودن ایجاد می‌شود. اگر بدن به مدت طولانی در معرض دمای بالا قرار بگیرد دیگر نمی‌تواند دمای عادی خود را حفظ کند. این شرایط براثر از دست دادن آب و نمک تشدید می‌شود. بنابراین، سدیم با جایگزین کردن الکترولیت‌های ضروری ازدست‌رفته، نقشی اساسی در پیشگیری از گرمازدگی ایفا می‌کند. در کنار آب، نوشیدن مایعاتی که حاوی نمک و شکر هستند برای مقابله گرمازدگی لازم هستند. می‌توان برای حصول نتیجه‌ی بهتر نمک را با آب انبه ترکیب کرد. برای ورزشکارانی هم که سبک زندگی به‌شدت فعال و پرتحرکی دارند، سدیم و تعادل در سطح مایعات بدن بسیار ضروری است.
خواص سدیم برای بهبود عملکرد مغز
مغز به تغییر سطح سدیم بدن بسیار حساس است؛ کمبود سدیم معمولاً خود را به‌صورت اختلال حواس و رخوت نشان می‌دهد. سدیم باعث می‌شود ذهن هوشیار بماند و همچنین عنصری مهم برای رشد آن و بهبود عملکرد آن است.
خلاص شدن از گرفتگی عضلانی
گرفتگی‌های عضلانی معمولاً در طول ماه‌های گرم تابستان براثر عدم تعادل در الکترولیت‌ها و کمبود مایعات اتفاق می‌افتد. علاوه بر نوشیدن مقادیر کافی آب، لازم است که با نوشیدن آبمیوه‌ها و مایعات سرشار از سدیم به بدن کمک کرد تا الکترولیت‌های ازدست‌رفته‌اش را بازسازی کند.
محافظت از پوست
سدیم به خاطر خاصیت مایعات رسانی‌اش یکی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی مهم کرم‌های ضد پیری است. سدیم از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد که فرآیند پیری را تسریع می‌کنند محافظت می‌کند. به‌علاوه به پوست کمک می‌کند تا جوانی و سلامت خود را بازیابد.
خواص سدیم برای از بین بردن دی‌اکسید کربن
سدیم در از بین بردن هرگونه دی‌اکسید کربن اضافی که در بدن تجمع پیداکرده، نقشی مهم دارد.
جذب گلوکوز را کنترل می‌کند
سدیم از طریق کمک به جریان آرام مواد غذایی در سلول‌های بدن، جذب گلوکز توسط سلول‌های بدن را تسهیل می‌کند.
حفظ تعادل اسیدی بدن
با جایگزین کردن فسفات‌های قلیایی اسید پایه در بدن، سدیم واکنش کلیه‌ها و تناوب و ترکیبات ادرار را تنظیم می‌کند.
تنظیم مایعات
یکی از مهم‌ترین اثرات سدیم بر سلامتی، توانایی‌اش بر متعادل کردن فشار اسمزی در بدن انسان براثر تنظیم مایعات در سلول‌های بدن است.
متعادل کردن یون‌ها
سدیم به همراه کلراید و بی‌کربنات در حفظ تعادل بین یون‌های مثبت و منفی نقش دارد.
خواص سدیم برای کنترل فشارخون
سدیم می‌تواند به حفظ انقباضات طبیعی ماهیچه‌ی قلب کمک کند و نقشی حیاتی در حفظ فشارخون دارد، اما افزایش زیاد در میزان سدیم بدن می‌تواند فشارخون را شدیداً بالا ببرد و منجر به مشکلات جدی پزشکی شود.