زنجبیل به‌عنوان یک ادویه چه در آشپزی چه در پزشکی در فرهنگ‌های مختلف موردتوجه بسیار است. زنجبیل گیاهی قدرتمند با زنجبیل ادویه‌ای است که ریشه‌ی گیاهی به نام زینژیبر افیسینال به دست می‌آید. این ادویه در غذاهای آسیایی، خاورمیانه‌ای و هندی فراوان استفاده می‌شود. زنجبیل با زردچوبه هم‌خانواده است. از زنجبیل عموماً برای درمان مشکلات گوارشی استفاده می‌شود و خوردن آن همراه با رژیم بدون لکتین توصیه‌شده است.
زنجبیل می‌تواند به‌عنوان مسکن درد هم مصرف شود، همچنین به‌عنوان درمانی برای عوارض مختلفی که برای سلامتی پیش می‌آید. زنجبیل آثار ضد میکروبی، آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قوی‌ای دارد.
مواد مؤثر موجود در زنجبیل
ترکیبات فعال در زنجبیل عبارت‌اند از: جینجرول، شوگاول، پارادول، زینگرون، زیرومبون، جینجردیون، ترپنویدس و فلاوونوئیدها.
همه‌ی این ترکیبات خواص آنتی‌اکسیدانی دارند و برخی‌شان دارای خواص ضد تومور، ضدالتهابی، تسکین‌دهنده‌ی درد، ضد میکروبی و حفاظت از کبد هستند.
خواص زنجبیل برای سلامتی که اثبات شده‌اند
۱. زنجبیل یک ضدالتهاب است
ترکیبات فعال در زنجبیل می‌تواند عملکرد ژن‌های التهابی را از طریق فعال کردن مسیر NF-KB تنظیم کند. درست مانند NSAIDs (آسپیرین و ایبوپروفن) زنجبیل مانع فعالیت آنزیم‌های COX و تولید مواد شیمیایی موجب التهاب به نام لوكوترينها و پروستاگلاندین‌ها می‌شود.
در مطالعات سلول‌شناسی مشخص شده زنجبیل مانع آزاد شدن سیتوکین‌های موجب التهاب می‌شود.
زنجبیل موجب کاهش پروتئین واکنشی سی در خون می‌شود. به‌علاوه آزمایش‌های بالینی ثابت کرده‌اند که زنجبیل دارای آثار ضدالتهابی فراوانی است.
۲. زنجبیل یک مسکن مؤثر برای درد است
زنجبیل می‌تواند به شکلی مؤثر درد بیماران را کاهش دهد. مصرف ۲ گرم زنجبیل در روز می‌تواند دردهای عضلانی ناشی از ورزش‌های استقامتی و دوندگی‌های طولانی را کاهش دهد به‌خصوص اگر به مدت حداقل ۵ روز مصرف شود.
خاصیت دردزدایی زنجبیل به‌اندازه‌ی دیکلوفناک است با این تفاوت که عوارض آن را ندارد.
۳. زنجبیل دردهای قاعدگی را کاهش می‌دهد
زنجبیل به‌اندازه‌ی مفنامیک اسید در کاهش دردهای دوران قاعدگی مؤثر است.
۴. زنجبیل به بهبود آرتروز کمک می‌کند
برخی مطالعات نشان می‌دهند که زنجبیل عوارض آرتروز را بهبود می‌دهند اما برخی مطالعات دیگر نشان می‌دهند که زنجبیل تنها در مرحله‌ی اول درمان مؤثر است، بنابراین برای مشخص شدن تأثیرگذاری واقعی آن نیاز به مطالعات بیشتری است.
۵. زنجبیل در درمان حساسیت و آسم مؤثر است
زنجبیل به افرادی که دچار غلبه‌ی لنفوسیت تی کمک‌کننده هستند کمک می‌کند. زیرومبون، یکی از مواد مؤثره‌ی زنجبیل واکنش Th1 را بهبود می‌دهد و به پاسخ‌های آلرژیک Th2 به پروتئین (آلبومین) کمک می‌کند.
آزمایش‌هایی که بر روی موش‌ها صورت گرفته نشان می‌دهد زنجبیل از طریق جلوگیری از مداخله‌ی دستگاه ایمنی بدن به بهبود آسم کمک می‌کند.
علاوه بر این زنجبیل می‌تواند گرفتگی‌های عضلانی خفیف را با کاهش استیل کولین که علت گرفتگی است کاهش دهد.
۶. زنجبیل به درمان اگزما کمک می‌کند
ماده‌ی شوگاول که از مواد مؤثره‌ی زنجبیل است، التهابات پوستی ناشی از اگزما را از طریق جلوگیری از فعالیت سیتوکین کاهش می‌دهد.
۷. زنجبیل مشکلات معده را کاهش می‌دهد
بیماران مبتلا به آرتروز به علت مصرف بلندمدت داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی دچار مشکلات دستگاه گوارش می‌شوند. زنجبیل با افزایش دادن میزان پروستاگلاندین این مشکلات را کاهش می‌دهد.
آزمایش‌هایی که بر روی حیوانات انجام شده نشان می‌دهد زنجبیل می‌تواند ضایعات معده را کاهش می‌دهد احتمالاً به خاطر اینکه مانع رشد هلیکوباکتر پیلوری می‌شود و ترشح اسید معده را کاهش می‌دهد.
۸. زنجبیل در درمان حالت تهوع و استفراغ مؤثر است
زنجبیل با ممانعت از عملکرد سروتونین در جهاز هاضمه از فعالیت بیش‌ازحد عصب واگ شده و بدین طریق از ایجاد حالت تهوع و استفراغ جلوگیری می‌کند.
زنجبیل یکی از درمان‌های غیر دارویی برای حالت تهوع صبحگاهی در ماه‌های اولیه‌ی بارداری است. علاوه بر این از زنجبیل برای کاهش عوارض جانبی برخی داروها مانند شیمی‌درمانی که بیمار را دچار تهوع و استفراغ می‌کنند می‌توان استفاده کرد.
۹. زنجبیل ناراحتی معده را کاهش می‌دهد
زنجبیل موجب تحرک جریان گوارشی می‌شود. گرچه اثرات دقیق زنجبیل در پستانداران مختلف تفاوت‌هایی دارد.
زنجبیل تخلیه محتویات معده به سمن روده‌ی کوچک را تسریع می‌کندد بنابراین در مواقع سوءهاضمه یا پرخوری می‌تواند نافع باشد.
در آزمایش‌های کنترل‌شده مشخص‌شده مصرف زنجبیل می‌تواند علائم معده‌ی ناراحت را در افراد مبتلا کاهش دهد.
زنجبیل بر حرکات کیسه‌ی صفرا اثری ندارد.
در آزمایش‌ها مشخص‌شده که زنجبیل حرکات روده را در موش‌های مبتلا به سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر تنظیم می‌کند.
۱۰. زنجبیل از کبد محافظت می‌کند
ترکیبات موجود در زنجبیل درمجموع موجب کندی تغییرات ساختاری مرتبط با پیری در موش‌های پیر می‌شوند.
زنجبیل از مسمومیت کبدی دربیماران مبتلا به سل که داروهای آنتی‌بیوتیک قوی مصرف می‌کنند جلوگیری می‌کند.
زنجبیل از کبد و کلیه‌ها در برابر مسمومیت کادمیوم محافظت می‌کند.
زنجبیل از مسمومیت توسط آلومینیوم در موش‌ها جلوگیری به عمل می‌آورد.
زنجبیل به درمان کبد چرب غیرالکلی کمک می‌کند.
۱۲ هفته مصرف ۲ گرم زنجبیل به‌صورت روزانه میزان برخی آنزیم‌های کبد، سیتوکین‌های التهاب زا و مقاومت به انسولین را به مقدار چشم‌گیری کاهش می‌دهد.
روغن عصاره‌ی زنجبیل از کبد در برابر بیماری کبد چرب غیرالکلی و بیماری‌های متابولیک ناشی از رژیم غذایی پرچرب محافظت می‌کند.
درمان با زنجبیل به کاهش سطح تری گلیسیرید و اسید چرب ناشی از قند بالا کمک می‌کند.
۱۱. زنجبیل با اثر استرس اکسیداتیو مقابله می‌کند
زنجبیل سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است بنابراین می‌تواند بر ضد استرس اکسیداتیو وارد عمل شود. از اثرات آنتی‌اکسیدانی زنجبیل در درمان سل استفاده می‌شود.
۱۲. زنجبیل دارای آثار ضد سرطانی است
چند ماده‌ی مؤثره‌ی موجود در زنجبیل اثرات ضد سرطانی قوی دارند.
زنجبیل می‌تواند منجر به خودکشی سلولی سلول‌های سرطانی شود.
ترپنئویدهای موجود در زنجبیل می‌توانند موجب خودکشی سلولی در سلول‌های سرطانی دهانه‌ی رحم شوند.
زیرومبون ماده‌ی مؤثره‌ی دیگر در زنجبیل است که می‌تواند سلول‌های سرطانی پانکراس را مجبور به خودکشی کند.
زنجبیل سلول‌های سرطانی را به پرتودرمانی حساس کند
زیرومبون می‌تواند از طریق حساس کردن سلول‌های سرطانی روده‌ی بزرگ، پرتودرمانی را مؤثرتر کند.
زنجبیل می‌تواند از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری کند.
ماده‌ی جینجورال می‌تواند مانع رشد سلول‌های سرطانی کبد و استخوان شود.
زنجبیل مانع خون‌رسانی به سلول‌های سرطانی می‌شود.
سلول‌های سرطانی موجب رشد رگ‌های خونی می‌شوند که رگ‌زایی نامیده می‌شود. زنجبیل مانع شکل‌گیری رگ‌زایی در سرطان پوست می‌شود.
زیرومبون از شکل‌گیری رگ‌زایی در سرطان‌های معده، پانکراس، روده‌ی بزرگ و تخمدان جلوگیری می‌کند.
زنجبیل از مهاجرت سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند
در مطالعات مربوط به سرطان پستان مشخص شده که زنجبیل از متاستاز یا انتشار و حرکت سلول‌های سرطانی در بدن جلوگیری می‌کند.
۱۳. زنجبیل از DNA محافظت می‌کند
روغن عصاره‌ی زنجبیل آسیب‌پذیری DNA را از سم کپک که به آفلاتوکسین B1 معروف است کاهش می‌دهد.
زنجبیل از DNA اسپرم‌ها در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند و درنتیجه به بهبود باروری مردان کمک می‌کند.
۱۴. زنجبیل برای بیماری‌های قلبی و عروقی مفید است
زنجبیل سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش می‌دهد
زنجبیل پروتئین واکنشی سی، قند و کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش می‌دهد.
زنجبیل با دست‌کاری سیستم عصبی از طریق تحریک دریافت‌کننده‌های موسکارین و بستن کانال‌های کلسیم می‌تواند فشارخون را کاهش دهد.
۱۵. زنجبیل می‌تواند مانع سخت شدن رگ‌ها و عروق شود
جینجورال می‌تواند از تخریب سلول‌های عروق و شریان‌ها توسط استرس اکسیداتیو جلوگیری کند که به معنای این است که می‌تواند از سخت و غیر منعطف شدن رگ‌های خونی جلوگیری کند.
۱۶. زنجبیل قند خون را تنظیم می‌کند
مصرف زنجبیل می‌تواند میزان قند ناشتا را کاهش دهد.
۱۷. زنجبیل چاقی ناشی از یک رژیم غذایی غلط را کاهش می‌دهد
در آزمایش‌ها مشاهده شد زنجبیل می‌تواند از چاق شدن موش‌هایی که رژیم غذایی پرچرب داشتند جلوگیری کند و ظرفیت استقامت آن‌ها در تمرینات ورزشی افزایش دهد.
۱۸. زنجبیل یک ماده‌ی ضد میکروبی قوی است
زنجبیل ماده‌ای است ضدویروس، ضد میکروب و ضد قارچ. گرچه اکثر مطالعاتی که در این زمینه انجام شده در سطح مطالعات سلول پایه بوده است. شاید برای اثبات مؤثر بودن زنجبیل در درمان بیماری‌های عفونی مطالعات بالینی بیشتری نیاز باشد.
زنجبیل تازه مانع عملکرد ویروس‌های سرماخوردگی می‌شود
زنجبیل تازه و نه خشک می‌تواند از ورود ویروس سرماخوردگی به سلول‌های بدن انسان جلوگیری کند.
۱۹. زنجبیل باکتری‌های مضر را از بین می‌برد
عصاره‌ی زنجبیل در مطالعات سلولی اثرات ضد باکتریایی بر باکتری‌های بیماری‌زای زیر داشته است:
- استافیلوکوکوس اورئوس
- استرپتوکوک پنومونیه
- هموفیلوس آنفلوانزا
- سودوموناس آئروژینوزا
- سالمونلا
- اشریشیا کلی
۲۰. زنجبیل یک ماده‌ی ضد قارچی مؤثر است
زنجبیل در مقادیر زیر ۱ میلی‌گرم آثار ضد قارچی مؤثری دارد و مانع رشد قارچ‌هایی مانند کاندیدا آلبیکانس می‌شود.
میزان و نحوه‌ی مصرف زنجبیل
معمولاً برای کمک به گوارش یک کپسول ۱.۲ گرمی مؤثر است.
برای استفاده از آثار ضدالتهابی مصرف روزانه ۲ گرم زنجبیل توصیه‌شده است.
چای زنجبیل یا آب عصاره‌ی زنجبیل می‌تواند برای درمان سرماخوردگی و بهبود علائم دستگاه گوارشی به کار رود.
نوشیدن آب زنجبیل تازه تنها راه مصرف زنجبیل است که برای جلوگیری از وخامت علائم سرماخوردگی می‌تواند به کار رود.
مصرف بیش‌ازحد زنجبیل می‌تواند منجر به رفلکس معده و ناراحتی معده شود. درحالی‌که عموماً مصرف تا ۱۰ گرم زنجبیل بی‌خطر است، خطر عوارض جانبی آن می‌تواند موردی باشد.
خطرات و عوارض جانبی مصرف زنجبیل
ممکن است برخی از افراد به زنجبیل حساسیت داشته باشند و واکنش‌هایی نسبت به آن از خود نشان دهند.
- به نظر می‌رسد زنجبیل عوارض جانبی ناچیز یا محدودی داشته باشد اما ممکن است در برخی افراد موجب تشدید رفلکس معده شود.
- زنجبیل بر لخته شدن اثر می‌گذارد بنابراین نباید هم‌زمان با داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مصرف شود.
- اثرات مصرف بلندمدت زنجبیل هنوز کاملاً مشخص نشده است.
منبع: selfhacked