فهرست مطالب
بعضی از بیماری ها اسم عجیب و غریبی دارند. البته فقط اسم شان نیست که عجیب و ناشناخته است، گاهی با علائمی بروز می کنند که باعث ترس و نگرانی بیش از حد پدر و مادرها می-شوند اما همین بیماری ها با تشخیص زودهنگام و البته درمان مناسب می تواند خیلی زود به خیر بگذرد و ترس و دلهره پدر و مادر با تماشای لبخند فرزند دلبندشان به امید و شادی تبدیل شود. یکی از این بیماری ها «کاوازاکی» است. کاوازاکی اسم عجیب و غریب و البته علائم غریب تری هم دارد. بیماری ای که مخصوص کودکان است و از یک پزشک ژاپنی به نام «ساکو کاوازاکی» در سال ۱۹۶۷ گزارش شده است. بیماری کاوازاکی با تب بالا و بی قراری کودک شروع می شود و با عفونت، راش پوستی، کهیر، ترک خوردن لب ها، تغییرات دهان و قرمزی حلق هم همراه می شود. بیماری ای که بهتر است بیشتر پدر و مادرها آن را بشناسند تا با این شناخت اگر با آن روبه رو شدند بهترین تصمیم و البته سریع ترین راه را برای درمان فرزندشان انتخاب کنند. برای آشنایی بیشتر با بیماری کاوازاکی با دکتر محمد زنوزی راد، متخصص بیماری های نوزادان، کودکان و رشد و تکامل گفت وگو کرده ایم که در ادامه می خوانید.
بیماری کاوازاکی چیست؟
دکتر زنوزی راد درباره علائم و نشانه های بیماری کاوازاکی به همشهری تندرستی می گوید: «بیماری کاوازاکی باتوجه به علائم متعدد و درگیری هایی که در ناحیه های مختلف بدن ایجاد می کند، به عنوان سندرم کاوازاکی شناخته می شود. این بیماری مختص کودکان است و زیر پنج سالگی رخ می دهد کاوازکی براساس علائمش یک اسم کاربردی دیگر به نام سندرم «موکوکوتانئوس لنف نود» دارد؛ زیرا غدد لنفاوی پوست، غشای مخاطی بینی، دهان و گلو را درگیر می کند.»
بیشتر بخوانید: ۹ نشانه کمبود ویتامین D در کودکان که بسیار مهم هستند
چطور بروز می کند؟
علت اصلی این بیماری هنوز شناخته نشده اما پزشکان هر روز به دستاورد جدیدی درباره کاوازاکی می رسند. دکتر زنوزی راد در این باره می گوید: «علت اصلی این بیماری شناخته شده نیست، یعنی یک بیماری با علت ناشناخته است. سال هاست که سازمان بهداشت جهانی روی این بیماری کار می-کند اما به نتیجه قطعی در این زمینه نرسیده است. آخرین یافته ها حاکی از این است که یک عامل مشخص پاتولوژی علت اولیه کاوازاکی است. گاهی فرد مستعد این بیماری است یعنی زمینه ژنتیکی آن وجود دارد که تحت تاثیر میکروب ها و عوامل شیمیایی محیطی این بیماری بروز پیدا می کند. کاوازاکی رگ های بدن را درگیر می کند، یعنی هرجا عروق باشد، باعث تورم و التهاب آن ها می شود و کارکردشان را ضعیف می کند. (بیشتر شریان های متوسط را درگیر می کند.) شدید ترین درگیری در شریان های کرونر رخ می دهد. شریان ها و عروق کرونر خون را برای تغذیه به عضله قلب می رسانند. بدترین عارضه ای که در این هنگام ایجاد می شود، این است که رگ های قلب ورم می کنند و خون-رسانی به بافت ماهیچه قلب کم می شود و در نتیجه باعث ایجاد لخته می شود و در آخر سکته قلبی رخ می دهد.»
بیشتر بخوانید: ۳۷ روش ساده برای داشتن شکم صاف و تخت
o تب بالا که پنج روز استمرار دارد
o بثوراتی که در پوست دیده می شود
o قرمزی چشم (بدون چرک)
o بزرگ شدن غدد لنفاوی که بیشتر در ناحیه گردن است
o عفونت حلقی و قرمز شدن زبان
o پوست پوست و قرمز شدن لب ها
o درد مفاصل به ویژه مفصل دست و پا
o گاهی اسهال و استفراغ
برای این بیماری آزمایش اختصاصی وجود ندارد اما بعضی از آزمایش ها وتست ها هستند که از طرف پزشک درخواست می شود تا این بیماری را تشخیص دهند
با کاوازاکی چه کار باید کرد؟
دکتر زنوزی راد درباره راهکارها و چگونگی درمان این بیماری عجیب می گوید: «به محض این که این علائم دیده شدند، باید به متخصص اطفال مراجعه شود؛ زیرا باید در فرصت یک تا ده روزه درمان شروع شود تا عارضه قلبی ایجاد نشود. در کل وقتی کودکی پنج روز تب بالایی داشت و غدد لنفاوی و چشمانش درگیر شدند، حتما باید به متخصص مراجعه کند تا بررسی انجام شود. در قدم اول برای بررسی این بیماری آزمایش خون اولیه اطلاعات زیادی می دهد ولی تایید کننده قطعی و رد کننده قطعی بیماری نیست ولی کمک کننده است. هدف از درمان این است که کودک دچار بیماری قلبی کاوازاکی نشود چون سرانجام آن عوارض قلبی شدید مانند آریتمی (اختلال ضربان) قلب، ورم عضله، اختلال دریچه میترال، ایجاد لخته خون در عروق و … است.» دکتر زنوزی راد تاکید می کند به محض شک به این بیماری کودک باید بستری شود، یعنی درمان سرپایی ندارد باید بستری شود تا بلافاصله آزمایش خون، اکوکاردیوگرافی و درمان انجام شود. دکتر زنوزی راد در ادامه می گوید: «در این بیماری آنتی بادی علیه رگ های بدن درست می شود. یعنی بدن به علت ناشناخته ای علیه رگ-های خودش آنتی بادی می سازد به این معنی که بدن رگ های خودش را غریبه می داند که ما باید آنتی بادی را علیه رگ های بدن مهار کنیم.»
راه های درمان کاوازاکی
دکتر زنوزی راد درباره اولین اقدام برای درمان این بیماری به همشهری تندرستی می گوید:«اولین قدم استفاده از «ایمونوگلوبین» است. ایمونوگلوبین داخل وریدی (IVIG دارویی است که از طریق سرم دریافت می شود و درمان اصلی سندرم کاوازاکی است کمک می کند بدن در مقابل آنتی بادی ها ایمن شود و طاقت بیاورد تا دوره بیماری طی شود. داروی دیگر که در درمان این بیماری استفاده می شود، آسپرین است. آسپرین از لخته شدن خون جلوگیری می کند. چون هدف اصلی این است که نگذاریم به سمت عوارض قلبی برود.»
کاوازاکی چند نوع است؟
به گفته دکتر زنوزی راد این بیماری دو نوع دارد۱-تیپیک است که علائم بیماری به صورت استاندارد دیده می شود، یعنی زمانی است که بیماری پیشرفت کرده است ۲-آتیپیک فقط تب بالا و ورم غدد لنفای وجود دارد. یعنی ممکن است بیمار تب داشته باشد اما همه علائم مانند قرمزی چشم و مخاط، بزرگ شدن غدد لنفاوی و راش پوستی را نداشته باشد. در کل متخصص به محض این که بیمار کاوازکی بستری شد باید ۱- مراحل تشخیصی ۲- مراحل درمانی ۳-گزارش به کمیته کشوری را انجام دهد.
برای این بیماری چه آزمایش هایی تجویز می شود؟
برای این بیماری آزمایش اختصاصی وجود ندارد اما بعضی از آزمایش ها و تست ها هستند که از طرف پزشک درخواست می شود تا این بیماری را تشخیص دهند. کم خونی یعنی کاهش مقدار سلول های قرمز، سرعت رسوب گلبول قرمز، افزایش آنزیم های کبدی، البومین پایین اندازه پلاکت ها یعنی سلول هایی که در انعقاد خون نقش مهمی دارند، معمولا در هفته های اول این بیماری در اندازه طبیعی هستند اما در هفته های دوم به بعد تعداد آن ها به بالاتر از حد معمول می رسد. برای این کودکان در این وضعیت باید معاینات دوره ای و ارزیابی آزمایش های خونی تجویز شود تا تعداد پلاکت ها و سرعت رسوب گلبول قرمز به حالت طبیعی برگردد. همچنین برای تشخیص این بیماری باید الکتروکاردیوگرافی و اکوکاردیوگرام انجام شود. اکوکاردیوگرام می تواند گشادی یا آنوریسم را با ارزیابی شکل و اندازه سرخرگ کرونری تشخیص دهد.
این بیماری چقدر طول می کشد؟
کاوازاکی در سه مرحله خودش را نشان می دهد. حاد. تحت حاد و مرحله نقاهت. مرحله حاد که شامل دو هفته اول بیماری می شود و با تب و دیگر علایم قابل تشخیص است. مرحله دوم که به آن تحت حاد می گویند هفته دوم تا هفته چهارم بیماری است که در آن تعداد پلاکت ها رو به افزایش است و آنوریسم ها می توانند بروز پیدا کنند. مرحله سوم هم مرحله بهبودی و نقاهت است که از یک تا سه ماه بعد است. یعنی زمانی که همه تست های آزمایشگاهی به حالت عادی برمی گردند و بعضی ناهنجاری های عروق خونی از بین می روند یا اندازه های آن ها کم می شوند.
کاوازاکی ارثی است؟
سوال خیلی از پدر و مادرها این است که این بیماری وراثتی است؟ یا این که این بیماری مسری است؟ به گفته کارشناسان بیماری کاوازاکی ارثی نیست. با این که زمینه های ژنتیکی برای این بیماری عنوان شده است اما تاکنون در یک خانواده بیشتر از یک نفر به کاوازاکی مبتلا نشده است. کارشناسان معتقدند این بیماری مسری هم نیست و از یک کودک به کودک دیگر منتقل نمی شود.آخرین یافته ها حاکی از این است که یک عامل مشخص پاتولوژی علت اولیه کاوازاکی است. گاهی فرد مستعد این بیماری است یعنی زمینه ژنتیکی آن وجود دارد که تحت تاثیر میکروب ها و عوامل شیمیایی محیطی این بیماری بروز پیدا می کند
این بیماری در همه کودکان مشابه است؟
به گفته بیشتر پزشکان متخصص اطفال شدت این بیماری از کودکی به کودک دیگر فرق دارد. یعنی همه کودکان یک نوع علامت را نشان نمی دهند. در بعضی از کودکان این بیماری با ناراحتی قلبی همراه است اما در بعضی از کودکان هم قلب درگیر نمی شود. همچنین نشانه های بیماری در بعضی از کودکان زیر یک سال به صورت ناقص است. به این معنی که بعضی از ویژگی ها و علایم کامل نیست و این موضوع خودش باعث دشوارتر شدن تشخیص بیماری می شود.
آیا می توان از ابتلا به کاوازاکی جلوگیری کرد؟
به دلیل این که هنوز علت این بیماری ناشناخته است، هیچ معیار مشخصی وجود ندارد که بتوان از آن برای پیشگیری از این بیماری استفاده کرد اما موضوع مهم این است که آزمایش ها و درمان اولیه می تواند احتمال وقوع مشکلات و عوارض طولانی مدت این بیماری را تا حدود زیادی کم کند.بعد از کاوازاکی می توان کودک را واکسینه کرد؟ پزشکان متخصص اطفال معتقدند درصورت درمان کودک با ایموگلوبین باید واکسن های زنده را به تعویق انداخت. البته پزشک متخصص اطفال باید مشخص کند که کودک چه واکسنی را می تواند تزریق کند. آزمایش ها نشان داده است که واکسن فعالیت بیماری را افزایش نمی دهد و باعث عوارض مضر در بیماران مبتلا نمی شود اما بهتر است همه این موارد را پزشک متخصص تشخیص دهد.
فراموش نکنید
بیماری کاوازاکی ارثی نیست، با این که زمینه های ژنتیکی برای این بیماری عنوان شده است اما تاکنون در یک خانواده بیشتر از یک نفر به کاوازاکی مبتلا نشده است. کارشناسان معتقدند این بیماری مسری هم نیست و از یک کودک به کودک دیگر منتقل نمی شود.
منبع: همشهری تندرستی
